Ichhaft, dat komt wel overeen met egoïstisch. Sachlich lijkt wel wat op altruïstisch, doch dat het niet het zelfde is als eigenliefde en menschenliefde zal U straks duidelijk worden. I. Ichhaft is iemand, wiens geheele zieleleven ingesteld is op zich zelve zonder dat hij daarom egoïst behoeft te zijn. Iemand, die philantropie uitoefent met het half of geheel bewuste doel bekend te zijn als philantroop (zijn naam in de krant met een groot bedrag er bijof geld en werkkracht voor een stichting, mits zijn naam er aan verbonden worde) is ichhaft. Zijn doel iszich zelve te dienen door een dienst te bewijzen aan de menschheid. Sachlich is hij, die geeft omdat hij het noodig vindt, het zij uit menschenliefde (maar dan anoniem), hetzij, omdat een ideëele instelling (bijv. een leesbibliotheek) financiëelen steun noodig heeft. Het gaat er dus niet om of men philantropie beoefent, maar het gaat er om, wat eigenlijk het diepere leitmotiv is: de dienst aan eigen ik of de dienst aan anderen. Door immers den dienst aan eigen persoonlijkheid als doel van de handeling te beschouwen, ziet men hoe een philantroop- altruïst in wezen sterk ichhaft kan zijn, ofschoon hij sachlich schijnt. II. Misschien, dat een anecdote U weer op andere wijze doet voelen het verschil tusschen ichhaft en sachlich. Bij een ernstig zieke en voor de omgeving lastige patiënt waren 's nachts twee verpleegsters op wachtbeiden uitste kende verpleegsters, wat kennis en vooral wat plichtsbe trachting aangaatde een deed in menschlievendheid en hulpvaardigheid voor de ander niet onder. Als de dokter 's morgens komt vraagt hij de eene, de sachliche, hoe de patiënt het 's nachts gemaakt heeft. Ze geeft een duidelijk overzicht van de verschijnselen van den zieke, vertelt wat er gedaan is en daaruit blijkt wel, dat ze den geheelen nacht in de weer is geweest. De andere, de ichhafte, beantwoordt dezelfde vraag aldus„Dokter, wat heb ik een beroerde nacht gehad en daarna volgt het verhaal, waaruit duidelijk blijkt, hoe lastig de zieke het haar gemaakt heeft. Niettemin, ik herhaal, verschillen beide ver pleegsters geenszins in prestaties en in liefde voor den patiënt. III. Nu enkele paedagogische voorbeelden. Een kind zit te spelen met een bouwdoos; de moeder komt en zegt: „wat een mooi huis heb je daar gebouwd; als 't grooter was zouden we daar wel in willen wonen!" en ze loopt verder en laat 't kind spelen. Dit is sachliche opvoeding; ze betrekt 't kind op zijn omgeving, op de buitenwereld, op het doel van zijn werk. 651

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Indisch Militair Tijdschrift | 1931 | | pagina 3