zou het wenschelijk zijn om naar uitbreiding van het programma
te streven, althans waar de ontwikkeling op velerlei gebied aan
de kaart gestadig hoogere eischen doet stellen.
Wij mogen ons niet blindstaren op de definitie van de kaart in
den °dobalen zin van het woord, t.w. de grafische voorstelling
van het geheele of van een deel van het aardoppervlak, een begnp,
dat zich slechts beweegt over de resultaten van de kaartbewerking,
integendeel, de zucht naar meer weten drijft ons naar een meer
intensieve behandeling van het onderwerp. De opbouw van de
kaart in het groote verband, waarmede het wiskunstig aardopper
vlak of geoïd bedoeld wordt, om vervolgens over te gaan tot ae
natuurgetrouwe afbeelding van het terreindeel in al zijn schakee
ringen,0 zoowel in de horizontale als in de verticale afmetingen
daarvan, dienen bij de opleiding in beknopte doch zakelijke be
schouwing te worden genomen. Het ligt geenszins in de bedoeling
om van den leerling in den tijd van 4 maanden een topograaf e
maken, maar het streven moet bestaan om hem die kartografische
kennis bij te brengen, welke voor zijn hoogere vormig wordt noodig
o-eacht
0 Hebben wij sinds jaar en dag ons tevreden gesteld met een
terreinconfiguratie door tranches en de uitbeelding der terreinvooi-
werpen door hun karakteristieke silhouetten, thans gaan onze wen-
schen nog vérder naast het gebodene vragen wij van het operatie
terrein dikwijls nog panorama-teekeningen terrestrische foto
opnamen en Fliegerbilder. Voorts moet ik nog wijzen op de om
standigheid, dat naargelang van de cultureele ontwikkeling van de
landstreek, vaak al dadelijk na het verschijnen der kaart, daarop
de verouderingsfactoren werken. Zijn de veranderingen van dien
aard dat zij onmiddellijk in de kaart moeten worden opgenomen
terwijl op dat moment niet over een topograaf wordt beschikt
dan ligt het voor de hand, dat in zoo'n geval een beroep wordt
gedaan op de vaardigheid dezer officieren, die immers toch al in
dat terrein aanwezig zijn. Die aanvullingen en verbeteringen bewe
gen zich in het net van gekaarteerde meetlijnen en men zal op de
hoogte moeten zijn van de mathematische grondslagen van de
kaart om op deugdelijke wijze de rectificaties in dat net in e
passen bujten zjjn tot bestudeering en vergelijking van kaart
en'terrein onder deskundige leiding, waarbij dan in het kort de wijze
van bepaling en vastlegging van de punten op de kaart kan
worden besproken en voor bepaalde gevallen de nauwkeurigheid
daarvan practisch aantoonen", richtlijnen, welke de schrijver ons
aan de hand doet, zijn zeer nuttig doch onvolledig. Hiermede wordt
bereikt, dat de kaart gemakkelijker wordt gehanteerd, zonder dat
van den kaartgebruiker verwacht kan worden, dat hij daarop ae
geconstateerde kartografische aanvullingen en verbeteringen vol
doende nauwkeurig kan aanbrengen. Daarvoor is noodig, dat men
1014
