tot steun der verdediging kunnen hebben, wordt gewezen. In 40(8)
en 151(1) van het G. V. I. is alleen sprake van TERREINhinder-
nissen. Het is m.i. toch geenszins overbodig in onze gevechts
voorschriften duidelijk te laten uitkomen dat, om de eigen vuur-
uitwerking te verhoogen en 's vijands nadering te bemoeilijken,
behalve van natuurlijke hindernissen zeer groot voordeel kan wor
den getrokken van kunstmatige hindernissen in de eerste plaats
vóór de vuurlinie, in de 2de plaats rondom de in de le en 2de
linie verspreid opgestelde afdeelingen en zware wapens der in
fanterie.
Maatregelen tegen gasaanvallen.
Hoofdstuk VIII. Maatregelen tegen gasaanvallen staan duidelijk
in het teeken van de BESCHERMING tegen gasaanvallen. Het
wordt tijd, dat we dit voor ons zoo nadeelige en lankmoedige
standpunt verlaten. Zóoals nu de toestand zich bij ons voordoet
zal, indien vijandelijke artillerie ons met gasprojectielen bestookt,
dit beteekenen dat 's vijands artilleristen zonder masker hun vuur
kunnen afgeven. Onze eigen artilleristen zullen daarentegen door
het gedwongen gebruik der gasmaskers zeer in het afgeven van hun
vuur worden benadeeld. Maar vooral ook zal de eigen infanterie
moreel zeer geschokt worden, indien zij weet, dat een vijand straf
feloos gasgranaten gebruikt, zonder dat wij hem met gelijke munt
kunnen betalen.
De troep zal dus om deze ongunstige verhouding te kunnen
wegnemen niet alleen moeten worden geoefend in hetgeen ter
bescherming tegen die gassen kan worden gedaan, maar er ook
mede moeten kunnen werken. M. a. w. wij behooren in staat te
zijn den tegenstander, die van gasprojectielen gebruik maakt on
middellijk een retourlading gas terug te zenden. Maar dan dient
in vredestijd deze zaak te worden onderzocht en voorbereid.
In 190(2) wordt als technische voorzorgsmaatregel, welke tegen
gasaanvallen kunnen worden getroffen o. m. onder de collectieve
maatregelen het verplaatsen van afdeelingen genoemd. We zouden
zoowel het innemen der opstellingen door de troepen, ten einde
de inwerking van het gas te verminderen, als het verplaatsen dier
afdeelingen liever een taktische dan een technische maatregel
willen noemen.
Bijlage II. Aan de kenteekenen van vliegtuigen ware toe te
voegen een silhouettenschets in den geest van de gegevens betref
fende de optredende vliegtuigen, welke tijdens de groote manoeu
vres 1929 werden uitgereikt. De troep kan zich dan te allen tijde
den vorm van de eigen vliegtuigen in het geheugen prenten.
Bijlage III. Teekens voor de schetsen.
Bouwland (tegal, ladang) is volgens bijlage III en volgens de
44