ad 2. Het Psychologisch Onderzoek.
Alvorens de beide hierboven afgedrukte voorbeelden aan een
nadere beschouwing te onderwerpen, lijkt het ons gewenscht een
beknopte verklaring te geven van enkele psychologische benamin
gen en begrippen, zooals die op de kaarten gebruikt zijn.
Onder anamnese wordt hier verstaan een samenvatting van
het verhaal van den candidaat over zijn herediteit (erfelijk
heid, afstamming), geboorte, eerste jeugd, school-
t ij d en de periode na school tot zijn komst bij de Koloniale
Reserve.
Benamingen als: actief, emotioneel, secondair e.d.,
zijn ontleend aan de school van Heymans en Wiersma In
een vorige publicatie (la) gaven wij hiervan reeds een uitvoerige
uiteenzetting, zoodat we thans meenen te mogen volstaan met
een korte herinnering. We gingen uit van het door Ziehen ge
geven schema
WVIV2V3V4VbewH.
De W/(aarneming) riep een P(oorstelling) op, deze weer andere,
totdat tenslotte een P(oorstelling) van èeiv(eging) ontstond, welke
al of niet werd gevolgd door een //(andeling).
De voorstellingen hebben een zekeren gevoelstoon. Menschen
wier voorstellingen met veel gevoelstoon zijn beladen, noemen
we emotioneel. Zij zullen zich bijvoorbeeld onaangename
ervaringen veel sterker aantrekken dan anderen, in gesprekken
heftiger zijn, meer aan stemmingen onderhevig, enz.
Wanneer iemand meer in het oogenblik leeft, dus wanneer een
waarneming weinig voorstellingen bij hem oproept, noemen we
dit primair functionneerend. Komen daarentegen veel
voorstellingen bij hem op, dan spreken we van secondair
functionneerend.
Primairen zijn bijv. na een toornaffect gauwer verzoend, na een
smartelijk verlies sneller getroost, secondairen juist andersom.
Tenslotte spreken we van active typen, als we te doen heb
ben met vlug reageerende, beweeglijke menschen, die steeds met
plezier aan het werk zijn, of meer psychologisch uitgedrukt
die slechts een motief-voorstelling met weinig gevoelstoon behoe
ven om tot de handeling te komen.
Zooals in de genoemde publicatie besproken werd, kunnen
nu acht typen worden opgesteld
320
(1) Prof. Dr. G. Heymans. Inleiding tot de speciale psychologie. Erven
F. Bohn. Haarlem.
(ia) Dr. H.J. H. van Lienden. Psychologische beschouwingen over den
Officier in Nederlandsch-lndië.
Ind. Krijgsk. Ver. No. 76, Ilde gedeelte. Bandoeng.
