dat dergelijke handigheidjes als regel spoedig door de chiffreurs
worden vergeten dan wel dat gemakzucht de oorzaak van de
weinige toepassing is.
Het groote voordeel van deze wijze van vercijfering is, dat
herhaling van groepen hierdoor kan worden vermeden, al moet
uiteraard worden toegegeven, dat de cryptogrammen door deze
handelwijze verlengd worden.
De oorlogservaring heeft echter geleerd, dat hervercijfering of-
dubbele vercijfering der teksten verreweg te verkiezen is, en vrij
wel als noodzakelijk moet worden aangemerkt.
Reeds in 1915 werd door het Fransche G. Q. G. de order
uitgevaardigd, dat de carnets voortaan moesten worden hervercij-
ferd. Tableaux voor hervercijfering (tableaux de surchiffrement)
werden afzonderlijk verstrekt.
De ervaring werd echter opgedaan, dat de chiffreurs uit gemak
zucht den last tot hervercijfering eenvoudig negeerden, waardoor
het met dezen maatregel beoogde effect geheel te loor ging ten
bate van den vijand.
Bij de Duitschers had aanvankelijk hervercijfering slechts plaats
bij bepaalde correspondentie tusschen hooge autoriteitenlater
werden ook de Satzbücher hervercijferd, zij het dan ook op on
volkomen wijze. Deze hervercijfering geschiedde door middel van
een zoogenaamde „Geheimklappe", zijnde een tableau voor her
vercijfering overeenkomende met de Fransche tableaux de sur
chiffrement.
Ook bij de Duitschers werd de ervaring opgedaan, dat een
meervoudige voorstelling in den geest als boven aangegeven voor
„Chemin des Dames" niet afdoende was, daar ook de Duitsche
chiffreurs te dien aanzien niet uit den code haalden wat er uit
te halen was.
De ontsluiering der Duitsche cryptogrammen werd bovendien
bemoeilijkt door meervoudige voorstelling van uren, getallen en
door „nieten"voorts door het gebruik van schuilnamen (noms
de convention, Decknamen), in het bijzonder voor het aanduiden
van terreinpunten e. d. Deze schuilnamen wisselden soms enkele
malen per dag op van te voren vastgestelde tijdstippen, waardoor
herhaling van dergelijke groepen alweer werd voorkomen. De
oproepseinen werden dagelijks veranderd. De Duitsche radio
grammen vingen steeds aan met de oproepseinen van geadres
seerde en afzender, en het was bij gelijktijdig gebruik van ver
schillende codes (zooals in het D. leger voorkwam) héél moeilijk,,
om er achter te komen, welke posten met bepaalde oproepseinen
werden bedoeld, en het was dus zaak, om zoo spoedig doenlijk
na te gaan, wie geregeld met elkander correspondeerden, opdat
men de met behulp van verschillende codes vercijferde telegram
men niet met elkander zou verwarren. Zoo kon men bijv. con-
stateeren een onderlinge correspondentie tusschen de posten
360