sprekender, naarmate het aantal veranderlijken grooter is. Het
opzoeken der gezochte waarden kan bij de nomogrammen heel
gemakkelijk geschieden met behulp van een liniaal.
De bereikbare nauwkeurigheid is bij nomogrammen uit den
aard der zaak beperkt; voor de meeste practische gevallen kan
ze echter nog ruim voldoende zijn. Op de mate van nauwkeurig
heid heeft in de eerste plaats de toegepaste schaal invloed
verder ook het krimpen van het papier.
Door de eraan verbonden groote voordeelen zal de toepassing
der nomografie ongetwijfeld binnen korten tijd universeel zijn
geworden en niet beperkt blijven tot de techniek en de exacte
wetenschappen. Ock in het leger zal het gewenscht zijn om van
de nomografie gebruik te makenzeer vele schiet-technische
vraagstukken b.v. zullen met behulp van nomogrammen veel
eenvoudiger zijn op te lossen. Nomogrammen zullen eveneens
zeer goede diensten bewijzen bij het ontwerpen en construeeren,
bij het berekenen van schootstafels, bv. van iuchtdoelartillerie, enz.
De eerste pogingen tot het invoeren van de hierboven bedoel
de nomogrammen werden gedaan door den Franschen ingenieur
Cousinery in 1839. Het duurde echter tot 1884, alvorens de
studie van M. d'Ocagne verscheen, welke geheel nieuwe per
spectieven opende. Sedert zijn op dit gebied zeer goede boek
werken verschenen 3).
Teneinde een beeld te geven van de artilleristische toepassings
mogelijkheden van nomogrammen, zijn in de figuren 12 en 3 eenige
rekenplaten weergegeven 4). Fig 1 geeft een deel weer van de
nomogram c -^r, waarbij W de waarnemingsafstand in meters
en S de schootsafstand in meters, geconstrueerd door den Fran
schen kapitein Michel. Voor S 8400 en W 8700 lezen we
langs een liniaal direct af c= 1,035. Fig 2 is de grafischen voor
stelling der vergelijking tg a=~g~> waarbij het hoogteverschil h
tusschen doel en batterij en de (gemeten) schootsafstand S in
meters zijn uitgedrukt; a is dus de terreinhoek van het doel.
Tenslotte doet fig. 3 een gedeelte kennen van een nomogram
voor de formules van Gossot-Liouville, dienend voor de bereke
ning van den aanvangssnelheid V van het projectiel in de ziel.
Noemen we hiertoe
a het kaliber in dm c totaal volume van de ziel, de kamer
inbegrepen, in dm3; c' volume van de kamer in dm3 (gesloten
kulas en ingebracht projectiel)p het projectielgewicht in kg
410
3) b. v. Soreau, Nomographie ou Traité des Abaques.
Nottrot. Leerboek der Nomographie (Groningen P. Noordhoff.)
Ontleend aan M. d'Ocagne, Principes usuels de Nomographie; 1920.
