q het gewicht van de lading in kg.k de kruitconstante en
stellen we
X=ï-H^ a e W=^
a2k c' e c' c
dan is onder bepaalde omstandigheden
m /x3.e en W F (m) n (functie van m en n.)
Met behulp van een rekenliniaal zijn de gezochte waarden van
x, A en p gemakkelijk te vinden. Het bepaalde punt A, p
(snijpunt van de horizontale lijn A met de kromme p in het
rechter-bovendeel der fig., hier b. v. van de horizontale lijn A 0,44
en de kromme p 6 vanwaar wordt uitgegaan, wordt gepro
jecteerd op de e-as; dit projectiepunt wordt nu verbonden met
het reeds bepaalde x-punt, hetgeen de waarde van m oplevert
op de schaal (m),. Van deze waarde van m wordt, uitgaande
van de schaal (m)2, een lijn getrokken naar het projectiepunt van
A, p op de n-schaal (nu verkregen in het rechter-benedendeel
van het nomogram), waardoor op de W-as de bijbehoorende
waarde van W wordt gevonden en daarmede na een omrekening
(b. v. met behulp van een rekenliniaal) de gezochte waarde van
V. Het nomogram is geconstrueerd door den Franschen kapitein
der Infanterie Desquaires.
Voor meerdere voorbeelden van derg. nomogrammen moge
verwezen worden o.m. naar:
Artilleri-Tidskrift, 1922, Haft. 6, blz. 261: „Ett hjalpmedel vid
överslagsberakningar för artilleripjaser", van Ragnar Sjöberg.
Artilleri-Tidskrift, 1924, Haft 4 en 5, blz. 187„Nomogram",
van T. Hedqvist.
Revue d'Artillerie, 1929, Aug., blz. 151 „Graphique pour les
réglages par coups fusants hauts," van M. Tarbouriech.
Lehrbuch der Ballistik, van Dr. C. Cranz. Dl I.
In de Ingenieur no. 47 1931 komt een artikeltje voor, waarvan
een gedeelte speciaal, voor ons van belang is. Dit gedeelte
moge hieronder volgen
„De Nomografie werd langzamerhand theoretisch ontwikkeld
in tijdschrift-artikelen. Voor een snelleren vooruitgang was een
hevigen stoot noodig, n. 1. de oorlog van 1914.
Men begon toen in Frankrijk te beseffen, dat een loopgraaf
een minder geschikte plaats is voor een artillerieofficier om be
rekeningen uit te voeren en dat een rekenplaat, waarop in enkele
seconden een verlangd getal kon worden afgelezen, te verkiezen
was boven een formule of een tabel. Maurice d'Ocagne, reeds
professeur a l'Ecole Polytechnique te Parijs werd als reserve
luitenant-kolonel aan het hoofd geplaatst van een Bureau de
Nomographic, behoorend bij de Section Technique de l'Artillerie.
411
4