tegen de zware taak waarvoor hij werd gesteld, volkomen te zijn
opgewassen.
Zijn rechternevenkorps (XVI11 A. K.) vocht tegen de Fransche
11 C. A. en 17 C. A., en hoewel de strijd tegen een dubbele
overmacht heel zwaar was, kon het korps ten slotte gesteund
worden door de Legerreserve (VIII res. A. K.), welke achter den
rechtervleugel (St. Hubert) stond opgesteld. Deze steun kwam
ook tegen het vallen van den avond bij Maissin inderdaad tot
uitdrukking.
Het linkernevenkorps streed bij Rossignol, St. Vincent en Belle-
fontaine tegen de 2 Div. Col., 3 Div. Col. en de 4 Div. (2 C. A.)
en kon het ondanks 's vijands overmacht houden en zelfs veel
succes boei<en maar van steun aan het Korps Von Steuben kon
ook hier geen sprake zijn.
General Von Steuben wist dus, dat hij met zijn 24 batns.,6
esks. en 72 vuurmonden geheel alleen stond voor de verdediging
van een front van 20 km.; dat steun door nevenkorpsen of door
reserves van het Leger ten stelligste uitgesloten waren.
Dat de Franschen, die hier aanvielen met 34 batns., 6 esks. en
132 vuurmonden, de doorbraak niet hebben kunnen forceeren,
ondanks het feit, dat de 5 Brig. Col. met haar 6 batns. en ^vuur
monden, schitterend strijdende, meer dan 2/3 deel van het Duit-
sche XVII1 res. A K. bond, moet behalve in de zeer onvoldoende
leiding van den slag door den Legercommandant den Generaal
De Langle de Cary, verder geheel op rekening worden gesteld
van de weinige kracht waarmede de Général Roques, comman
dant van het 12 C. A., zijn korps heeft ingezet en doen doorzetten.
Op 22 Augustus 1914 te 4 n.m. was de voorhoede van het
Duitsche XVIII res. A. K. (I, 11-81 res. I. R.) door de geheele Fr.
24 Div. teruggeworpen op Grandvoir en Tournay; slechts resten
hielden nog stand.
De Fr. 23 Divisie had de lijn O-W door Warmifontaine bereikt,
haar 45 Brigade (6 batns.) en de Korpsart. (48 x 75 mm.) waren te
harer beschikking gekomen (voordien Korpsreserve), terwijl tegen
over haar slechts 88 res. I. R. en 18 vuurmonden stonden.
Bij de 5 Brig. Col. ging het slecht, maar zij hield het nog
Men schetse den toestand te 4 n.m. even in op Kaart 2. Tus-
schen Ochamps en Grandvoir stond geen enkele Duitsche troep
meer. Het gat van 10 k.m. kan door de Duitschers niet meer
gesloten worden, het Duitsche front van het IVe Armee is door
broken. En er zijn zeker nog 4a 5 uren daglicht beschikbaar!
XIII. Thans nog even de oorzaken nagaande, welke tot dit
voor de Franschen zoo onvoldoend resultaat hebben geleid, komt
men allereerst tot de vraag„Maar wist Général Roques dan,
dat het Duitsche front doorbroken was?"
Neen, natuurlijk niet. Maar wel wist hij, en moest hij althans
weten, dat tegenover de 24 Div. van zijn korps de Duitsche tegen-
561
