delijk deel van Maissin. De 21 Div., welke de 22 Div., op de
linkerflank moest steunen en beveiligen, vond het noodig om
zonder daarvan mededeeling te doen een groote rust te hou
den van 9 v. m. tot 1.30 n.m., en eerst te 3 n. m. uit Our te
deboucheeren, d. w. z. 7 km. voorbij de plaats waar zij 7 v.m.
al stond. Eerst 7.50 n.m. komt de 21 Div. van het 11 C. A.
in Maissin.
Dat de 22 Div. in Maissin onnoodig heeft geleden, en dat
ten slotte door het ingrijpen van het Duitsche VIII res. A. K.
de Duitschers hier den toestand hebben kunnen redden,
schrijf ik toe aan het niet onderhouden van het verband tus-
schen deze beide Divn. van het 11 C. A.
Tot slot nog de opmerking dat Korps- noch Div. Cn. zich
hielden aan de door den Legercdt. gegeven bevelen.
Als werd bevolen om een bepaalde lijn te bereiken, of een lijn
op een bepaald tijdstip te overschrijden, gaven Div.- en Korps
commandanten daaraan alleen gevolg „als het hen schikte"; slechts
al te gauw werd ingegaan op bezwaren „te groote vermoeidheid
van den troep" e.d.
Zeer gunstig stak hierbij de Duitsche tucht af, en hiermede is
weder een der redenen genoemd, waarom het Fransche Leger in
de grensslagen, ondanks zijn goede materiaal en zijn moedig
strijden zoo geducht is geslagen.
Ik wil eindigen met het volgende citaat uit de „Militarische
„Briefe II von Kraft Prinz zu Hohenlohe Ingelfingen" en wel uit
den „17 Brief": Vom Geiste der Infanterie:
„Dasz diese Anordnungen richtig seien, des setzte jeder Soldat
„als selbstverstandlich voraus. Niemals hörte man ein Raisonniren,
„ein Makeln (critiseeren). Die Befehle, welche ankamen, wurden
„einfach wie ein Fatum angesehen. „Es ist befohlen", war im-
„mer in unserer Armee ein magisches Wort. Und wenn die
„Halfte der Mannschaft darüber zu Grunde ging, die andere Halfte
„führte das Befohlene aus. Dieser Geist ermachtigte auch unsere
„oberste Heeresleitung, über die Truppen zu disponiren wie über
„Schachfiguren. Niemals ist es bei uns, wie so oft bei anderen
„Armeen, vorgekommen, dasz eine Truppe ihr Marschziel nicht
„erreicht hatte. Es war befohlen, also geschah es."
567
