beeld, dat Werd opgericht door barbaarsche, op den laagsten trap
staande onbezonnenen, en dat tevens een beeld was van de in-
tellectueele anarchie, waaronder ons arme Frankrijk zoo bitter
leed".
In een noot wordt nog aangeteekend
„Men heeft weliswaar het afgodsbeeld thans tijdelijk onttroond,
maar is het wel voor altijd vernield
MMHH., ik mag U niet onthouden, wat Colonel Cambuzat ons
als pendant van deze schilderij voorhangt, en dat hij het offen
sieve vuur noemt, den aanval met artillerievuur.
„Van den aanvang van den oorlog, en bovenal in de periode,
waarin de barrage fixe in de mode was, dachten sommige lieden,
vertrouwende op de geschiedenis, dat de projectielen hun nor
maal operatieterrein moeten vinden daar, waar de vijand is, en
dat hoe dieper zij daarin doordringen, hoe meer kans zij krijgen
ernstige stoornissen te veroorzaken op elk uur van den dag en
den nacht. Deze opvatting, welke zeker niet nieuw is, werd nog
versterkt door een andere waarheid, welke door den aard. van
het hedendaagsche gevecht al langer hoe tastbaarder is geworden.
Juist omdat elk gewoon artillerievuur door zijn aard onver
mijdelijk moet zijn voorbereid, klimt het rendement al naar mate
men daarvan gebruik maakt om den vijand uit zijn nest te ver
jagen, terwijl het rendement daalt dikwijls tot nul wanneer
wordt gewacht tot de vijand een voorsprong heeft. Een weinig
ervaring toont zelfs gemakkelijk, dat het juist deze, den vijand
zoekende vuren zijn, die de meeste kansen bieden om omstandig
heden te voorschijn te roepen, welke den vijand er toe brengen
verkeerde bewegingen uit te voeren en daardoor vanzelf in andere
vuren te loopen. Dit is niet eens een der minst belangwekkende
finesses van de manoeuvre.
„Wat hier van aan zij, de oorlog bood van den aanvang een
vruchtbaar veld van toepassing en leering en verscheidene artil
leriecommandanten voeren wel bij deze toepassing van onze beste
Fransche tradities in moderne omstandigheden. De zware gevech
ten bij Verdun in 1916 brachten een proefondervindelijke bevesti
ging van de oude bekende waarheden, welke door een dagelijksche
practijk en door de getuigenissen van den vijand werden verjongd.
Deze laatste, onderworpen aan krachtige, plotselinge, kort durende
en ver in zijn gebied doordringende vuren, verloor al meer en meer
zijn aanvalskracht als gevolg van de onveiligheid in het gebied
der commandoposten en de stoornissen, welke daar werden ver
oorzaakt.
„Deze opvatting van het gebruik van de artillerie bevat niets
vreemds. Het is van ouds bekend, dat hoe meer men den vijand
bij hem thuis bezig houdt en vooral gevarieerde moeilijkheden
637
