Door overtreding van het laatste verbod vielen eenige manschap
pen ten offer aan vergassing, doch verder werden geen ongeval
len gemeld. Wel bleek later, dat het noodig was om de man
schappen van de eerste aanvalsgolf te waarschuwen voor het
opblazen van mijnen.
Een groot aantal divisiecommandanten had zich verzet tegen
het opblazen dezer zware mijnen, daarbij als reden opgevende,
dat de gevormde trechters een diameter kregen van 90 m en
hen daardoor belangrijk zouden beperken in de breedte van hun
aanvalsfront. Hoewel deze tegenstand dus wel eenigen goeden
grond had, gelastte het Alg. Hoofdkwartier niettemin de plannen
geheel door te voeren.
Door het grillige beloop der stellingen deed zich het volgende
eigenaardige geval voor na de ontploffingen deden geruchten de
ronde, dat Duitsche mijnen achter de Engelsche voorste linie zouden
zijn gesprongen, doch bij onderzoek bleken dit Engelsche mijnen
achter het Duitsche front geweest te zijn. (schets 6).
De veroorzaakte bodemtrillingen waren opmerkenswaard en
deden zich tot verder dan 30 km afstand gevoelen in Rijssel op
18 km afstand ontstond een paniek en werd aan een echte aard
beving gedacht.
Voor den slag bij Meenen en alle verdere operaties met beperkte,
doeleinden werd groote aandacht besteed aan diepe onderkomens
voor de staven van alle formaties vanaf de bataljons, met het gevolg
dat het Alg. Hoofdkwartier in veel nauwer contact bleef met den
slag dan tevoren mogelijk was, toen lagere commandanten met
hun verbindingen niet op bijzondere wijze beschermd waren.
Na Meenen werd door de Duitschers niet ernstig meer gemi-
neerd en konden de Engelsche mineurscompagnieën in hoofdzaak
gebruikt worden voor nuttiger werk als het maken van gedekte
verbindingen en bomvrije onderkomens.
Resumeerende kunnen we vaststellen, dat het Engelsche mineur-
wezen zich in twee richtingen heeft ontplooid
a. den nrijnoorlog,
b. het mineeren van bomvrije onderkomens en lange gedekte
verbindingsgangen (tunnels of Russische sappen),
en uit het voorafgaande kan de les getrokken worden, dat de mijn-
oorlog ook in de toekomst zal worden toegepast in den vesting-
of stellingoorlog, als verdedigingsmiddel, en als aan
valsmiddel alleen dan wanneer alle andere middelen gefaald heb
ben. Dat hij in dezen oorlog ook bij den aanval zoo geweldige
vlucht nam, moet meer als een uitwas beschouwd worden, ont
staan door het feit, dat er niemand was, die op dezen uitgroei
van den mineurdienst voorbereid was en de gevolgen daarvan
tevoren had kunnen beoordeelen en overzien. Toegepast bij den
aanval, kost de mijnoorlog zooals thans wel gebleken is zulk
727
