Is het, omdat de militaire belangen minder gewicht in de schaal
werpen Dit kunnen wij niet voetstoots aannemen. De interna
tionale verhoudingen zijn daar niet naar. Ook zijn de economische
voordeelen van de geëlectrificeerde spoorwegen boven de ge
wone stoomtractie in het algemeen niet zoodanig, dat de militaire
eischen daarbij in het niet zinken. Dit alles aannemende, blijft
slechts de conclusie: „In den loop der jaren is men de bezwaren,
uit militair oogpunt aan de electrificeering verbonden, lichter gaan
tellen".
Maar men gaat wel heel ver, wanneer men betoogt, dat elec-
trificatie zelfs een militair belang is. (2) Dat is nog zoo gemakkelijk
niet uit te maken. De factoren, die daarbij in het geding komen,
zijn talrijk en moeilijk naar hun waarde te schatten.
Voor een land, dat geen steenkolen of olie in den grond heeft,
of in elk geval niet in voldoende hoeveelheid, maar wel over
waterkracht beschikt, zal electrificatie van de spoorwegen vele
voordeelen bieden. Immers zal daarmede kunnen worden voorkomen,
dat het spoorwegvervoer spoedig geheel zal moeten worden stop
gezet zoodra de aanvoer van kolen en stookolie door den vijand
wordt belet. De waterkracht ligt blijvend binnen eigen bereik.
Voordeelen welke electrische spoorwegen overigens boven die met
stoomvermogen hebben zijn kortere rijtijd van de treinen, eenvou
diger onderhoud der locomotieven, herstellingen zijn eenvoudiger
uit te voeren, minder talrijk personeel, minder materieel, verhooging
van het nuttig effect der treinen, terwijl voor Indië niet onvermeld
mag blijven, het einde van de kolengruisplaag. Ook de arbeid,
die verricht wordt door het personeel op een stoomlocomotief
is heel wat zwaarder dan die van den bestuurder van een electrischen
trein. Voor het buitengewoon militair vervoer zijn deze laatste
voordeelen wel van beteekenis, doch zij zijn niet van doorslag-
gevenden aard bij de keuze tusschen electrificatie van het spoorweg
stelsel of niet. Daarbij moeten factoren van hoogere orde, dus
voordeelen van meer algemeene waarde waarvan wij hiervoren
één enkel voorbeeld gaven, welke voor ieder land afzonderlijk
dienen te worden overwogen, in het geding gebracht kunnen worden.
Hoe is het ten deze op Java gesteld? De kolenvoorraden moeten
tot nog toe weliswaar van buiten Java worden aangevoerd, maar
de voorraad welke altijd beschikbaar ligt, is groot genoeg, om
alle mogelijke gebeurlijkheden te kunnen afwachten. Bovendien
kan de groote houtvoorraad, die op Java aanwezig is, als een brand
stofreserve worden aangemerkt. Wel moeten de locomotieven
voor het stoken met hout wijziging ondergaanvoor de meeste
typen is dat echter van weinig beteekenis.
691
M. W. M. 1931, Jan.-Febr. Die Elektrifizierung der österreichischen Bun-
desbahnen und ihre militarische Bedeutung. Von Oberst Schubert.
t2) Considérations générales sur l'électrification des chemins de fer par le
Lt. col. du génie A. Stobazin, (traduit de la „Rivista Militare Italiana" Sept.'28)
per R. Aubert.