grootere vullingbussen, die langdurige bescherming moesten kunnétj
geven tegen een groote verscheidenheid van gassen.
De bussen werden hierdoor te groot en te zwaar om directe
bevestiging aan de gelaatstukken mogelijk te maken en zoo kre
gen wij vullingbussen zooals reeds werd medegedeeld, die door
een rubberslang aan het mondstuk van het masker werden ver
bonden en die dus gescheiden van het eigenlijke masker werden
gedragen.
Aanvankelijk bestond de vulmassa dezer bussen alleen uit een
stof, die de eigenschap bezat om verschillende gassen te adsor-
beeren (d. i. verdichten van net gas op de kooloppervlakte, vast
te houden)dit was de z. g. geactiveerde kool, resorbtie-kool,
poreuze of spons-kool. (Het in den handel verkrijgbare Norit
b. v. is een vorm van die stof). Werden de oorlogsgassen in zui
veren gfls-vorm gebruikt, dan werden zij door deze vulmassa
volkomen geadsorbeerd, vastgehouden doch toen men de che
mische strijdmiddelen niet uitsluitend als gas-wolken, doch in
nevel- of rookvorm ging verspreiden bleken de vulmassa's deze
nevel- of rookwolken NIET tegen te houden Dit lijkt zonderling,
maar de verklaring is eenvoudig. Een zuivere gas- (of damp-)
wolk bestaat uit talrijke, zelfs door de sterkste microscoop on
zichtbare kleinste deeltjes, waaruit het gas is samengesteld, welke
kleinste deeltjes moleculen worden genoemd.
Een rook wolk echter bestaat uit talrijke klompjes of groepen
van moleculen bij elkaar-, deze rookdeeltjes, klompjes moleculen
dus, zijn wèl zichtbaar door een ultra-microscoop, waarmede wij
ze als kleine stipjes kunnen zien bewegen (Brownsche beweging).
Bestaan nu die molecule-klompjes of groepjes uit vaste stof, dan
spreken wij van rook-, bestaan die klompjes of partikeltjes uit
uiterst kleine druppeltjes vloeistof, dan hebben wij met een nevel
te maken. Zoo is b. v. gewone sigaren-rook een voorbeeld van
een wolk van kleine vaste deeltjes, dus een rook-wolk. Met een
vaporisator, b. v. een Flit-spuit, maken wij daarentegen een wolk
van uiterst-fijne vloeistof-druppeltjes en krijgen wij ongeveer een
voorbeeld van een nevel-wolk.
De moleculen nu verkeeren in een voortdurende eigen bewe
ging of trilling, de moleculair-beweging genoemd. Worden deze
moleculen nu in gas-vorm met de ingeademde lucht meegezogen
door een laag van poreuze kool heen (van de vullingbus b. v.),
dan worden deze moleculen als het ware door hun eigen bewe
ging (moleculaire snelheid) links en rechts weggeslingerd, komen
daardoor in de tallooze gaten en holten van de poreuze kool
terecht, en blijven daar hangen.
Rook- of Neveldeeltjes echter, klompjes van moleculen dus, zijn
vee! zwaarder en trager dan de enkele moleculen afzonderlijk)
hun trilling en bewegingen zijn veel trager, lang zoo heftig niet
als van de enkele moleculendeze klompjes vliegen dus niet zoo
853