Men zie de Kaart A.
Het bevel liep vooruit op de uitvoering van een door den Opper
bevelhebber nog niet gewenschten, en ten overvloede stellig ver
boden opmarsch.
Dit had tot gevolg, dat het gros van het 2 C. A. (ik neem nu
alleen maar dit korps in beschouwing) ontijdig werd opgesteld
in een gebied, dat ingevolge een enkele uren later uitgaand bevel
van het O. Q. G. voor een deel voor het 3e Leger was bestemd.
Men zie op Kaart A. de opmarschstrook van het 4 C. A. voor een
deel vallen over het gebied van het 2 C. A.
En ounidat de commandant van het 2 C. A. onmiddellijk reageerde
op bevel No. 18 waren voor dat korps de gevolgen veel wrijving
en onnoodige zware vermoeienissen voor de troepen.
De diviisiën werden naast elkaar geplaatst, front N. O. enkele
uren later komen ze weer achter elkaar, waarbij ik er wel niet
op behoef te wijzen, dat het naast en achter elkaar plaatsen van
twee oorlogsdivisiën nu niet direct een eenvoudig werkje is, dat
in een handomdraaien tot stand is gekomen.
Waarom of de legerkorpsen in alarmkwartieren moesten komen,
is mlij niet duidelijk. Joffre had slechts bevolen, dat maatregelen
moesten worden genomen om het deboucheeren ten N. van de
Semois te verzekeren. Het resultaat is nu geweest, dat de troepen
van hef 2 C. A. op 21 Augustus van 1.00 tot 18.00 a 22.00 in
touw zijn geweest, terwijl zij op 22 Augustus te 4.30 al weer
den marsch in gingen. De op 21 Augustus door de troepen van
het 2 C. A. afgelegde afstanden waren wel niet groot (van 7 tot
25 km.), maar het was het urenlange wachten (tot 8 uren aan
één stuk in de marschcolonne) dat hen fnuikte.
Over de verdiensten van de bevelen Nos. 17 en 18 oordeelt
PALAT in zijn 111e Deel op de blzn. 94 en volgende nog al
hard men leze „On voit quelle singulière combinaison d'offen-
„sive et de défensive reflétaient ces instructions. A quoi pouvait
„conduire une attaque aiinsi ligotée dés le début L'idée générale
„semblait êt're de ne pas dépasser la Semoy, sauf avec des avants-
„postes. II n'était fait aucune mention des emplacements de
„l'ennemi, ni même du but général de l'opération. Mais on ne
„déplace pas plus de six corps d'arniée, en une seule ligne, au
„début d'une offensive hautement annoncée, dans l'unique but de
„leur faire border une rivière, füt-elle plus difficile a franchir que
„ce modeste cours d'eau ardennais. En outre, les six corps de la
„4e armée allaient se déplacer parallèlement a eux-mêmes, sans
„qu'il y eut idéé de manoeuvre apparente, ni concentration de
„forces prévue dans un secteur donné, ni même réserve générale
„d'une importance appropriée. Les instructions faisaient abstrac
tion de l'ennemi. Qu'arriverait-il si nos prévisions étaient trompées
„et si, au lieu de le surprendre en pleine exécution d'un mouvement
782
