Hoewel er telkens bij de behandeling van de verschillende
krijgsverrichtingen voldoende gelegenheid zal zijn, om te wijzen op
de vermeende oorzaken van succes of échec, als gevolg van de
toepassing van de algemeene strategische of tactische beginselen,
zij nu reeds aangestipt, dat ook voor wat betreft het optreden
tegen Chineezen historisch is komen vast te staan, dat met de
volgende principes terdege rekening dient te worden gehouden
a. het staatkundig doel moet rekening houden met de beschik
bare militaire middelen.
b. bij den aanvang moet steeds een duidelijk militair doel
worden vastgesteld.
c. er is voortdurend een behoorlijke samenwerking noodig van
politiek en strategie.
d. de operatiën moeten voldoende voorbereid zijn vooral de
verpleging mag daarbij niet worden onderschat.
e. na het bereiken van het hoofdoperatie-object of van de
operatie-objecten, mag de expeditie nooit als geëindigd wor
den beschouwd, omdat steeds rekening moet worden gehouden
met het feit, -dat de verzetspartij zich oplost, om hetzij den
geurilla-oorlog te voeren, hetzij de omstandigheden af te
wachten voor een hereeniging van de strijdkrachten.
Een rusteloos patrouilleeren in alle richtingen zal dan
nog noodig zijn, totdat kan worden vastgesteld, dat het verzet
overal gebroken is, de orders van hoogerhand worden opge
volgd en de bevolking naar de woonplaatsen terugkeert en
aan den arbeid gaat.
f. de Leiders van de expeditie (zoowel civiele als militaire
Leiders) moeten voorzien zijn van behoorlijke instructiën.
Wij zullen hierna de afzonderlijke operatiën aan een cri-
tische beschouwing onderwerpen en daarbij telkens de des
betreffende instructiën bespreken, juist om daardoor die
operatiën reeds in de kiem te kunnen beoordeelen.
IV. MILITAIRE VERRICHTINGEN.
Eerste periode.
1818. Exp. Muntinghe.
In 1816 riepen eenige Int. vorsten in de Wester-Afdeeling van
Borneo, die in onderlingen twist waren geraakt, na het herstel
van het Ned. gezag, de hulp in van het Ned. Ind. Bestuur, ten
einde aan hun onderdanen rust te verschaffen en hun eigen gezag
te verzekeren.
Eerst in 1818 kon de Regeering er echter toe overgaan hare
bemiddeling te verleenen en werd de Hr. van Boekholz als com
missaris naar Borneo gezonden met een hem vergezellende troe-
889
EERSTE OPTREDEN.
