zetting van Montrado overbodig zou zijn geworden,
e. verontrustende acties tegen de inactieve Ned. troepen; door
allerlei kleine ondernemingen vooral bij nacht werd er
zeer veel gevergd van de rust van de troepen, waarbij nog
kwam de reeds gereleveerde ongunstige, verspreide legering.
N. m.m. had Montrado dan ook nooit het einddoel mogen zijn
van de operatiën. Lag de inlijving van de kongsi's in de bedoe
ling van het Gouvernement, dan was na de bezetting van Mon
trado een gewapend bezoek van de andere Chineesdie Districten
toen ook direct noodzakelijk geweest; overal hadden dadelijk de
wetten moeten worden voorgeschreven en had het Bestuur daad
werkelij k ingevoerd moeten worden, waarna had kunnen worden
overgegaan tot het leggen van bezettingen.
Thans werden volgens Van Rees de proclamaties bespot, de
oorlogskosten met lood betaald, de wegen vernield en afgesloten
en gaven de Chineezen als finale de brand van den pasar te
Montrado 2).
Eerst half Augustus begonnen de colonnes het binnenland in
te trekken en mogen even worden aangestipt de tochten van den
Majoor 'de Brabant met ongeveer 250 man in de richting Lara
en zelfs tot Sebalau 3) en Selinsin, waarbij de Chineezen overal
werden aangegrepen, verslagen en opgejaagd.
Die mobiliteit had succesde vijand werd tot iri zijn uiterste
schuilhoeken teruggedreven en de rust trad in.
Opgemerkt moet worden, dat bij deze acties een dankbaar gebruik
werd gemaakt van de Dajaksche gewoonten, om koppen te snellen
tot 3 malen toe werden de Dajaks gebruikt, om met den troep uit
rukkende het terrein in te zwermen en de vluchtende- of zich
schuil houdende Chineezen de koppen te snellen, teneinde onze
troepen afmatting te besparen 4).
910
Zie Van Rees„Montrado"pag. 144.
2) De Exp. Commandant heeft hiervoor later ook van den Legercomman
dant een met goedkeuring van de Regeering opgestelden brief ont
vangen, waarin o. m. het volgende stond
„Ik had niet verwacht dat U in Uwe militaire operatiën zoolang werke
loos zoudt zijn gebleven, waardoor den oproerlingen tijd is gegeven
om van den eersten schok te bekomen en zich tot nieuw verzet voor
te bereiden. Ware U kort na het bezetten van Montrado verder opge
rukt, dan zou m.i. Montrado niet zijn aangevallen en de vijand zeker niet
den moed gehad hebben, zich in de nabijheid dier plaats te versterken".
Kielstra„Bijdragen tot de geschiedenis van Borneo's Wester-Afdee-
Hng", pag. 79.
3) Kaart bijlage I.
4) De later benoemde Gouvernementscornmissaris keurde het desbetreffende
voorstel van den Exp. Commandant goed en schreef: „Dat U het voor
nemen heeft van de Dajaks van den Pangeran van Mempawa gebruik
te maken, om de opstandelingen uit hun schuilhoeken in het gebergte
op te jagen, acht ik een gelukkig denkbeeldhet zal onze troepen veel
afmatting besparen".
Kielstra-. Bijdragen tot de Geschiedenis van Borneo's Wester-Afdeeling",
pag. 65-66.
