klaar was en dat later, toen de beweging zich uitbreidde, tijdig
veiligheidsbezettingen waren gedirigeerd naar Sambas en Pemang-
kat (3 Augustus 1914).
Bewapening.
In 1914 moeten de opstandelingen veel beter bewapend zijn
geweest dan in vroegere periodes.
Behalve in de mogelijkheid van smokkelen van moderner oor
logstuig uit Serawak of rechtstreeks uit Singapore, dan wel uit
China, vond dit zijn oorzaak in een misverstand, dat bij de in
levering van de wapens had plaats gehad
Toen n. 1. het Gewestelijk Bestuurshoofd de vuurwapens vóór
het verzet al liet innemen, werd den A. R. opgedragen aan eenige
te goeder naam en faam bekend staande personen een vuurwapen
terug te geven.
Door een misverstand werden alle vuurwapens teruggegeven,
in totaal een 700-tal, welke hoeveelheid nog werd aangevuld bij
de verzetspartij met buitgemaakte bewapening van in het begin
van de actie verdreven douanebeambten en politiepersoneel en
met clandestien ingevoerde browningpistolen.
Houding van het zelfbestuur.
Over het algemeen werd in de moeilijke dagen weinig steun
ondervonden van de Zelfbesturen.
De Panembahan van Mempawa is onmiddellijk gevlucht, toen
de Gouvernementsvestiging werd aangevallen, terwijl de Pan-
geran-Ratoe van Singkawang met de grootste moeite is terugge
bracht van een reeds eerder geopperd plan, om zich te Sambas
in veiligheid te stellen.
In laatstgenoemde plaats moet het al weinig fraaier zijn ge
weest.
Uit de verschillende acties uit vroegere periodes, zijn n. m.m.
de volgende conclusies te trekken
Uitgaande van de factoren, die in ons voordeel werken bij een
eventueel verzet zulks in vergelijking met vroegere acties, n. 1,
de intensiever bestuursvoering en de veel betere communicatie
en berichtgeving, alsmede het feit, dat de Chineesche bevolking
nagenoeg geheel is overgegaan van een ruwe mijnbevolking tot
een rustige landbouw- en handelsbevolking, moet toch nog
ernstig rekening worden gehouden met het steeds politieseerend
karakter van de Chineezen en met hun groote neiging tot het
vormen van geheime vereenigingen, waarbij alle voorbereidingen
voor een komend verzet allicht met veel moeite en kosten nog
niet zullen worden ontdekt. Ten aanzien van de bewapening zij
vermeld, dat clandestiene invoer via de niet overal bewaakte
kust en door Serawak nog altijd mogelijk blijkt.
Het einde van het kongsiwezen beteekent voor ons thans het
einde van de vele Chineesche republiekjes, maar tevens ook het
927
