wil ik eerst heel in het kort het principe behandelen waarop de methode berust. Daarna zal ik aangeven op welke wijze het Kadaster de werkwijze toepast om dan eindelijk te komen tot de door mij gedachte werkwijze, bruikbaar voor de Artillerie. Theoretische verklaring (zie figuur 1). Alvorens nadere mededeelingen volgen over de methode van werken, wordt een zeer beknopt overzicht gegeven van de voor naamste formules en begrippen die zullen worden gebruikt. Ove rigens moge worden volstaan met een verwijzing naar de uitge breide literatuur over dit onderwerpmen zie b. v. „Lehr- und Handbuch der ebenen und spharischen Trigonometrie". (Vorbe- reitung auf Geodasie und spharische Astronomie). E. HAMMER. Beschouwt men het hemelgewelf als een bol, met de aarde (waarnemer) als middelpunt, dan kan men tusschen de punten N. P. (Noordpool), Z (Zenith) en een hemellichaam S, door het trekken van groote cirkels, een boldriehoek vormen. In dezen driehoek komen voor de z ij d e n 90-h, waarin h de hoogte van het hemellichaam. 90-9?, waarin cp de afstand van het zenith tot de pool, m. a. w. de geografische breedte van den waarnemer op aarde. 90-<5, waarin <5 de declinatie van het hemellichaam (Voor de zon is deze veranderlijk), de hoeken: bij N. P., de uurhoek t. Bij Z., 180-a A waarin a het (astronomisch) azi mut, dus de hoek van het Zuiden west omgaande naar het Noorden. bij S, de parallactische hoek p (van geringe betee- kenis). Drie van deze grootheden zijn voldoende om de overigen te berekenen. Voor azimutbepaling op astronomischen grondslag zijn de bekende of gemeten groothedencp, h en d, terwijl gevraagd wordt A. Het verband wordt gelegd door den cosinusregel voor bol- driehoeken cos. (90° <5) cos. (90° 9?) cos. (90° h) sin. (90° 95) sin. (90° h) cos. a vereenvoudigd 1.) sin. 6 sin. 9? sin. h cos. 9? cos. h cos. A. (A 180°— a). la.) sin. h sin. sin. cp cos. <5 cos. cp cos. t. Maakt men geen gebruik van logarithmen-tafels dan wordt sin. d sin. cp sin. h s 2.) cos. A sin. <3 sec. w sec. h tg cos. cp cos. h cp tg h. Voor het berekenen met logarithmen is het eenvoudiger formule 1) te herleiden tot: 4

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Indisch Militair Tijdschrift | 1932 | | pagina 166