declinatietabel (prijs f 0.20) wordt elk jaar uitgegeven bij den
Topografischen Dienst.
De sin <5-verdeeling zooals deze in het nomogram voorkomt, is
ook volgens <3 in graden en minuten becijferd.
De geografische breedten <p worden door de militaire kaarten
grafisch aangegeven. Waar het in de bedoeling ligt voor militai
re doeleinden voortaan kaarten te bezigen voorzien van een fictieve
km.-verdeeling, is hiermede bij den opzet van het nomogram
rekening gehouden. Het nulpunt van het fictieve km.-net ligt op
9° Z. B. Elke fictieve km. 5/9', zoodat de algemeene regel geldt
a fict. km. 9° a'.
Gemakshalve is op de achterzijde van het nomogram een tabel
aangebracht, wahrdoor men onmiddellijk in staat is een zeker
bedrag in graden en minuten om te zetten in fictieve km. en
omgekeerd.
De geografische breedte van Java ligt tusschen 5°52' en
8°48' (algemeen wordt Z. B. als negatief genoteerd). 9° is ge
lijk aan 0 fictieve km, en5°45|-is gelijk aan 350 fictieve km.
Hieraan hebben we dus ruimschoots voldoende, want de geheele
breedte van Java valt dus tusschen 0 en 350 fictieve km.
De aflezing in 5-tallen fict. km. is ruim voldoende, waarmede
dan ook bij het nomogram rekening is gehouden.
De gemeten hoogte h. wordt afgelezen op het terreinhoekrondsel
van den boussole-hoekmeter in straal °/oo. De waarde 200 °/0o
correspondeert met den horizontalen stand van de vizierlijn, zoo
dat b.v. de aflezing 375 %o (175 200) 10°.
In verband hiermede is bij het nomogram begonnen met h 0
200 °loo (op terreinhoekrondsel). Waar de hoogte h met den bous-
solehoekmeter wordt opgemeten in straal °/00, zijn de bedragen
h op het nomogram óók uitgedrukt in straal °/00. Daar het uit
gesloten is betrouwbare resultaten te krijgen bij tè groote hoogten
loopt de schaal van 200 7„„ tot 1150 °/00 54°; d. i. de zons
hoogte omstreeks 10.00 v.m.).
Het {zon) azimut A (A O) vindt men in het nomogram in
straal °/0o (met de gebruikelijke draaiïngsrichting).
Resumeerende worden alzoo op het nomogram de volgende
becijferingen gevonden
<5 in graden en minuten.
9o in fictieve km.
A. in straal °/oo 200).
h in straal %0.
Wil men de tabel uitbreiden, welnu dan interpoleere men 1
19
