•op den mist volgde, zonder kleine rusten, zonder groote rust
gedurende welke de troepen op hun verhaal hadden kunnen
komen, zonder inlichtingen omtrent den vijand, zonder de
gevechtsaanraking te hebben verkregen, zonder inleidende
gevechten, zonder verband met de neventroepen, zonder eenige
■moreeie voorbereiding op de zoo tragische en ingrijpende
gebeurtenissen, plotseling, uit de rustige marschcolonne met
vieren, is verplaatst midden in een moordpartij met alle
afschuwelijke gevolgen van dien, en waartegen geen afweer
mogelijk was; midden in het bosch met al hare vuurmonden,
welker bediening, niet in staat om de makkers te helpen,
zich heldhaftig met hen opoffert
c. En is het niet evenzeer mogelijk om nu al de vraag te beant
woorden Was de artillerie van de 33 Divisie schuldige of
slachtoffer? Men zal den A. C. wel niet willen beschuldigen
van een „oratio pro domo" als hij aan hen, die dat nog niet
mochten weten, in herinnering brengt, dat sedert de ver
schijning der kanonnen de artillerie hoe machtig zij ook
moge zijn als zij in stelling staat niet tot taak heeft om
den verkenningsdienst op grooten afstand uit te voerenzij
gaat, zoolang zij bestaat, daarheen, waar men haar roept,
zonder eenige verantwoordelijkheid voor hare veiligheid van
nabij, omdat zij niet over verdedigingsmiddelen beschikt,
niet alleen terwijl zij in stelling staat, doch ook niet tijdens
den marsch.
Als er dus schuldigen zijn dan dient men die niet bij de
artillerie te zoeken
Natuurlijk zijn er schuldigen, daar twijfelt wel niemand aan.
Er zijn onvergeefbare fouten gemaakt, welke onafwijsbaar
aan verschillende echelons van de gevechtsleiding zijn ten
laste te leggen.
Hoe kan de legerleiding het besluit nemen tot een beslissend
offensief, dat de beëindiging der vijandelijkheden beoogt:
1. terwijl elk orgaan ontbreekt, dat naar voren of op de
flanken is uitgeschoven, ten einde te dekken of ten minste
op te helderen en in te lichten
2. terwijl elke keuze van een gunstig gevechtsterrein is uit
gesloten, bij gebreke waarvan men wel moest komen tot de
verouderde, vage, maar ongetwijfeld heel eenvoudige for
mule „L'ennemi sera attaqué partout oü on le rencontrera"?
3. terwijl elke moreeie voorbereiding ontbreekt waar deze
het denkbeeld betreft, dat de troepen zich dien dag stellig
in den strijd gaan begeven, waarbij de uiteindelijke over
winning in de waagschaal wordt gesteld, en zelfs Frank-
rijk's lot en dat van zijn geallieerden
4. terwijl tegenover de uitvoerders alle den vorigen dag door
de cavalerie verkregen gegevens worden verzwegen
1029
