De betrokken Fransche divisiecommandant (Ferry) waarschuw
zijn nevenafdeelingen, o. a. de Canadeesche en de 28e Engelsche
divisie hij waarschuwt bovendien zijn korpscommandant en den
verbindingsofficier van Joffre.
De korpscommandant kiest de eenvoudigste oplossing en ver
klaart hem een dwaas, gaat dan ook niet in op zijn voorstel om
de cylinders stuk te doen schieten en de frontlijn zwak te be
zetten.
De verbindingsofficier geeft het bericht door als een sprookje;
verwijt hem ernstig dat hij rechtstreeks en zonder tusschen-
komst der Fransche „gezaghebbenden" een waarschuwing tot de
Engelschen durfde richtenbovendien, dat hij ondanks Joffre's
beginselen en doctrine een voorstel tot minder dicht bezetten van
de frontlijn waagt in te dienen. Ergo de bittere conclusie is
van Liddell Hart „following the usual happy custom of the
French army, Ferry was thereafter punished by removal for being
right"
Op 16 April ontvangt men een nieuwe waarschuwing, ditmaal
van de Belgen wordt rustig in den wind geslagen. Slechts de
Engelschen trachten de geheimzinnige cylinders uit de lucht te
ontdekken, doch vinden niets.
En dan teekenend voor hun methoden geven de D u i t-
schers op 17 April draadloos het volgende bericht uit: „Gis
teren gebruikten de Engelschen projectielen met verstikkend
gas"
Zelfs dit wordt niet als aanwijzing benut.
En zoodoende kan de gaswolk een volkomen verrassing worden.
Antwoord ad b.Omdat de Duitschers zelf geen vertrouwen
in het toe te passen middel hadden. De Duitsche legerleiding
verwacht er geen heil van. Dus: de uitvinder Haber krijgt geen
projectielen ter beschikking en moet zich maar behelpen met
primitieve en van den wind afhankelijke gascylinders, terwijl de
wind in Vlaanderen juist meestal W. of Z. W. waait, d. w. z. in
de richting der Duitschers!
Falkenhayn weigert voorts reserves om het succes uit te buiten
en extra artillerie-munitiehij wil niet verder gaan dan „eens
probeeren".
Dan: de Duitsche troepen zelf waren bang voor het gas, be
zaten slechts een zeer primitief gasmasker, kenden nog geen gas-
tactiek en waren tijdens het gevecht, toen zij in de vijandelijke
loopgraven de uitwerking van dit strijdmiddel op de tegenstan
ders konden waarnemen, maar al te geneigd zich zoo spoedig
mogelijk in te graven, zoodat zij dan ook in de volgende dagen,
ook al omdat er geen reserves bij de hand waren, vrijwel niets
meer en beter werden dan dekking voor de eigen oprukkende
artillerie
Dientengevolge: de verrassing, die, mits op groote schaal toe
gepast, zorgvuldig en in ieder opzicht voorbereid, met sterke
120
