wil zeggen de mogelijkheid voor den tegenstander, om ons aan
te vallen wanneer wij niet in staat zijn hem behoorlijk te ont
vangen (recevoir); de mogelijkheid om onze onvoldoend bevei
ligde verzameling te beletten, terwijl bovendien onze troepen
„s'engagent, s'égarent, se compromettent dans de fausses direc
tions" als gevolg van onvoldoende verkenning en opheldering.
Als waarschuwend voorbeeld kiest Foch den 16en Augustus
een surprise, door de Fransche legerleiding niet als zoodanig op
gezet of zelfs maar bedoeld, door Duitsche onderaanvoerders, dank
zij een gelukkig initiatief, tijdig, maar dan ook in de negatieve,
althans niet positieve waarde en bedoeling onderkend, en omgezet
in een weliswaar bloedigen, maar tenslotte niet verloren en in zijn
uitwerking zelfs voordeeligen veldslag.
De surprise bestond hier aldus Foch in het brutale feit, dat
de tegenstander plotseling met sterke krachten verscheen, zonder
dat men aan Duitsche zijde op de hoogte was van het feit van
zijn onmiddellijke nabijheid faute de renseignements zonder dat
men in staat was zich te verzamelen faute de protection faute,
en un mot, d'un service de sureté.
De crisis ontstaat—en weer hamert Foch op dat, wat hij als
een der allervoornaamste beginselen telkens weer naar voren brengt
omdat er geen süreté stratégique is geschapen.
En die crisis had in en door de verrassing mits in handen
van andere dan de toenmalige Fransche aanvoerders tot een ramp
voor het Duitsche 11e Leger kunnen leiden.
Natuurlijk maar waar is het voorbeeld, dat de positieve ver
rassing naar voren brengt, waar is het pleit om vóór al het andere
naar de verrassing te streven
Dat betoog, aldus meerdere thans toonaangevende schrijversin
de militaire literatuur, zal men bij Foch vergeefs zoeken, dat pleit
zal een Foch niet uitspreken, omdat voor hem en zijn school
wortelende in wat wij zouden willen noemen „het tweede Napo
leontische tijdperk", het tijdperk na Austerlitz en ook na de ver
rassing de verrassing niet h e t toonaangevende, het overheer-
schende beginsel was.
Heeft zich dit in den wereldoorlog, en dan vooral op het West
front, gewroken
Naar veler meening J A En zelfs allernoodlottigst
„Surprendre son adversaire" aldus een van de tegenwoordige,
toonaangevende Fransche schrijvers (Alléhaut-Eléments de tactique
générale) „c'est multiplier par un coefficient énorme
le rendement de ses propres moyens, puisque 1' adversaire sur-
pris perd de ce fait, plus ou moins complètement, la possibilité
de faire usage des siens, et que, même, un adversaire contre le-
quel on réussirait une surprise absolue, serait livré pieds et poings
liés a l'assaillant".
115
