(Het zij ons veroorloofd hier niet nader in te gaan op de
wisselwerking, welke er bestaat tusschen de lichamelijke en gees
telijke functies, omdat dit buiten het bestek van dit artikel zou
vallen).
In de eerste plaats zij hier dan iets gezegd over de verlangde
psychische kwaliteiten.
Als wij buiten beschouwing laten, dat een militair vlieger
(evenals zijn broeders van de andere wapens) moet beschikken
over „fighting spirit" en wij ons hier uitsluitend bezighouden
met het vliegen-an-sich, dan kunnen wij de psychische deside
rata voor een vlieger samenvatten in het begrip „flying spirit".
Wij hebben dus nu een mooi (en nog wel Engelsch) woord,
maar wat houdt het in Onwillekeurig komt ons in gedachte
Goethe's gezegde: „Wo die Begriffe fehlen stellt zur rechten Zeit
ein Wort sich ein".
Flying spirit is een dergelijk ingewikkeld complex van geeste
lijke factoren, dat noch de psychologie, noch haar dochter de
psychotechniek, dit voldoende hebben kunnen ontleden en be
schrijven. Wel zijn van het beroep van vlieger al uitvoerige
analyses gemaakt en hebben wij van de vliegers en met name
de vlieger-artsen reeds vele waardevolle gegevens gekregen, doch
het zal nog vele jaren duren (d.w. z. tot den tijd, waarop het
mogelijk zal zijn om karakters te ontleden langs wetenschappe-
lijken weg) vóór en allee'r de bovenbedoelde geestelijke eischen
met voldoende nauwkeurigheid kunnen worden omschreven.
Ter illustratie van de moeilijkheden op dit terrein nemen we
één bepaald onderdeel, bijv. het reageeren op emoties.
Zelfs de knapste psycholoog of psychotechnicus kan niet bepalen
hoe iemand zal reageeren op dreigend doodsgevaar en wel om
de eenvoudige reden, dat men nu eenmaal een proefpersoon niet
aan werkelijk levensgevaar kan blootstellen. Behalve de kwestie
van snel of langzaam reageeren komt hierbij ook nog de vraag
of de reactie doelmatig of ondoelmatig zal zijn.
In de eerste jaren der aviatiek zijn er op dit gebied door de
medici vele fouten gemaakt bij de selectie der candidaat-vliegers.
Nerveuze personen werden zonder meer afgewezen, „Stalen Heinen"
werden bij voorkeur geschikt geacht enz. enz., alles op grond
van theoretische overwegingen. De praktijk echter leerde dat het
niet zoo eenvoudig was en, dank zij de vele gemaakte blunders
en de kritische opmerkingen van de instructeurs, hebben de me
dische diensten der diverse luchtmachten, de één vroeg, de ander
laat, ingezien dat de beslissing of iemand psychisch al dan niet
geschikt is voor vlieger, niet tot hunne competentie behoort, doch
vooralsnog gelegd moet worden in de handen der instructeurs.
De vliegmedische dienst moet dus erkennen dat hij niet kan
aangeven over welke psychische of karakter-eigenschappen een
candidaat moet beschikken, wil hij een goed vlieger kunnen
262
