hun heer en hoofden en de toewijding, waarmede alle klassen van
de Javaansche maatschappij genegen waren zich op te offeren voor
hun oude instellingen en de onafhankelijkheid van hun vorst, de
troepen een belangrijke gevechtswaarde deden verkrijgen, mits
zij werden aangevoerd door hun eigen hoofden. In deze oorlogen,
waar het handelde om persoonlijken moed en opofferingsgezind
heid, waar bovendien het menschenmateriaal schier onbeperkt kon
vloeien, ging het in de eerste plaats om het beginsel, waarvoor
werd gestreden en den graad van devotie, waarin de troepen voor
dit beginsel geraakten.
Raffles zegt van den Javaan„Of the bravery and heroism
required of a soldier, some notion has been given in the account
of the Javan ethics and a reference to their history for the last
three centuries, will abundantly prove, that although unacquain
ted with those evolutions and tactics which contribute so largely
to the power of an European army, the Javans, as soldiers, have
not been deficient, either in personal courage or in such military
principles as might be expected from the general state of society
among them, and as are well suited to the nature of the country
and the weapons they are accustomed to carry."
Ter illustratie moge hieronder nog een aanhaling volgen uit het
„Leerboek der Militaire Aardrijkskunde en Statistiek" van J.J.
Sieburgh en F. Kroon, weergevende de Nederlandsche waar
deering van den Javaan als soldaat: „Hoewel de krijgsge
schiedenis voorbeelden geeft van bepaalden, individueelen moed,
waarachtige doodsverachting en trouw door Javanen aan den dag
gelegd, zoo staan daar tegenover ook vele voorbeelden van het
tegengestelde. Op grond van de ervaring mag men aannemen,
dat het zeer gewenscht is, den Javaan moreelen steun te geven
door het voorbeeld, met name van den Europeaan. Overigens is
men het er algemeen over eens, dat de Javaan in vele opzichten
een goed veldsoldaat is".
In de Vle Aflevering van het Orgaan der „Vereeniging ter
beoefening van de Krijgswetenschap", jaargang 1915/1916, zegt
de (latere) Generaal van der Weijden: „Weten wij trouwens
niet uit de geschiedenis van den Java-Oorlog, dat de Javaan
heldhaftig strijden en hardnekkig zelfs tegen overmacht stand
houden kan, wanneer hij weet dat het zijn belangen geldt,
waarvoor hij vecht? Wij mogen toch ook niet over het hoofd zien,
dat na den Atjeher de Javaan onze hardnekkigste en dapperste
vijand is geweest".
Uit deze uitspraken moge volgen, dat de Javaan uit de ge
schiedenis, waar hij onder eigen vorsten voor uitsluitend Javaansche
belangen en idealen streed, een goed soldaat was. Waren uit
een militair oogpunt de legers volkomen minderwaardig, de
individueele gevechtswaarde van den „pradjoerit arahan" was
hoog.
310
