62 of 186 man wordt tenslotte verder naar het achterland
geëvacueerd, zooveel mogelijk per trein. Men rekent daarbij dan
op 22 "Io liggend en 40 °/0 zittend te vervoeren.
Voor de zittend te vervoeren patiënten worden bij voorkeur
personenrijtuigen le en 2e klasse gebezigd, zgn. AB-rijtuigen,
waarvan dan een 5-tal voldoende is.
De liggende patiënten worden geladen in speciale spoorwagens
voor ziekenvervoer, zgn. Q-wagens, elk ingericht voor het vervoer
van 16 liggende patiënten.
In ons geval zijn daartoe 5 Q-rijtuigen voldoende.
Rekent men op een gemiddelden wachttijd van 2 uur op het
Ev. Sp. St. en een behouden snelheid der gewondentreinen van
30 km/u en een afstand van Ev. Sp. St. tot een garnizoens- of
evacuatie-hosp. van 150 km., dan zullen de te evacueeren ge
wonden gereed zijn voor afvoer: de eerste gewonde om U
10 uur, de laatste om U 18 uur. Duur van de spoorreis 5 uur.
Dus aankomst ter plaatse van de ziekeninrichting waar de defini
tieve hulp kan worden verleend om U 15 uur voor den eersten
gewonde en U 23 uur voor den laatst aangekomene.
Slotbeschouwingen.
Wij zagen uit de voorgaande becijferingen dat de gewonden
8-16 uur nadat met den afvoer in voorste linie kon worden be
gonnen, op het Ev. Sp. St. zullen aankomen; eerst na 15-23 uur
arriveeren zij in een permanent hospitaal waar zij tot hun definitieve
genezing kunnen blijven.
Een enkele veinard zal 8 uur nadat hij gewond raakte op het
Ev. Sp. St. arriveeren bij het meerendeel en speciaal bij diegenen,
die gewond raken vóór dat de geneeskundige dienst in actie kon
komen zal de tijdsduur tusschen gewond raken en aankomst op
Ev. Sp. St. beduidend langer dan 8 uur zijn. Evenzoo bij hen, die
weliswaar op of na het uur U gewond raken, maar het ongeluk
hadden niet direct door de ziekendragers der Hp. V. P. A. of
transportafdeeling te worden gevonden.
Waar wij ons tot nog toe in groote trekken met het objectieve,
zooveel mogelijk in cijfers uitgedrukte, verloop van den gewonden-
afvoer hebben bezig gehouden, is het hier wellicht op zijn plaats
als tegenwicht ook een enkel woord te wijden aan de subjectieve
gewaarwordingen, die de gewonden op hun lijdensweg ondergaan.
Dat deze niet altijd van de prettigste zijn, weet de Fransche
officier van gezondheid Raoul Mercier ons in zijn reeds eerder
geciteerd boek „le vrai visage du combattant" op treffende wijze
te schilderen.
„De eenmaal in een ziekenauto geheschen gewonde ondervindt
gedurende het vervoer over de met kuilen bezaaide wegen en
463
