werkt en dientengevolge de verpleging veel te wenschen overlaat,
dan moet het een ieder duidelijk zijn, dat hier een hoeveelheid
brandstof ligt opgehoopt, welke bij het kleinste vlammetje tot
een hevig vuur kan oplaaien.
Wij wenschen hier met nadruk de aandacht te vestigen op
den grooten invloed, welke de hierboven genoemde lichamelijke
factoren uitoefenen op de geestelijke gesteldheid van den troep.
Citeeren wij het A. T. V. punt 167: „Als voornaamste oorzaken
van moreele inzinkingen zoowel bij het individu als bij de massa
kunnen, behalve de rechtstreeksche uitingen van de zucht naar
zelfbehoud, worden genoemd(ad f) lichamelijke oorzaken, als
hongeren dorst, gebrek aan slaap, uitputting, ziekte, enz.". Men
vergete niet: deze omstandigheden, welke een bijna abnormale
psychische gesteldheid te weeg kunnen brengen, maken het in
dividu uiterst gevoelig voor het ondergaan van suggesties, welke
de rampzaligste gevolgen na zich kunnen sleepen. Een sprekend
voorbeeld treffen wij aan in de beruchte vuurpaniek in den nacht
van 9/10 Augustus 1914.
Voorbeeld 4.
De 30e divisie van het 7e Duitsche leger bevond zich op 9
Augustus 1914 op marsch naar de Z. W.-grens des rijks. De
marsch zou gaan over de plaatsen Meienheim Regisheim
(Jngersheim Boltweiler naar Wittelsheim. De dag was gloeiend
heet geweest; aan de troepen was slechts weinig rust gegund.
Het bevel was gegeven: „Er wordt doorgemarcheerd wie uitvalt
blijft liggen" of althans in dien geest. Dientengevolge waren
groote aantallen uitvallers achtergebleven, terwijl de zenuwen van
de marcheerende troepen tot het uiterste gespannen waren.
Als de voorhoede Wittelsheim passeert en ter beveiliging van
de hoofdmacht stelling neemt op een nabij deze plaats gelegen
hoogterugje, komen zwakke Fransche strijdkrachten opzetten,
welke echter gemakkelijk door de voorhoede worden afge
wezen.
Plotseling breekt in Wittelsheim, waar de hoofdmacht ondertus-
schen is aangekomen, de hel los! Zware artillerie, mitrailleurs,
infanterie alles schiet en naar alle kanten. Heel Wittels
heim gelijkt één vuurpoel. Kort daarop wordt door de voorhoede
een hevig gevechtsrumoer in Wittelsheim waargenomen. Een bat
terij van de voorhoede maakt op eigen gezag rechtsomkeert en
legt Gkt.-vuur op het dorp.
De voorhoedecommandant zelf, de meening toegedaan zijnde,
dat het Fransche 7e Legerkorps op Wittelsheim was aangevallen,
maakt zich met zijn onderdeel gereed tot ingrijpen.
Eerst een half uur na het losbarsten van de schietpartij weer
klinkt het signaal: „alles halthouden en verzamelen!"
609
