Oogenblikkelijk verdwijnt het spook en niemand wist
waar het vandaan was gekomen. Ondertusschen vielen echter vele
verliezen te betreuren, waaronder één regimentscommandant.
Wij noemden hiervoren reeds het woord „vuurpaniek" en bo
venstaand voorbeeld moge in al zijn rampspoed reeds voldoende
hebben aangetoond, hetgeen daaronder dient te worden verstaan.
De „vuurpaniek" is weder het typische gevolg van den wil van
den mensch, om onder de vreesaanjagende omstandigheden iets
te doen, om op een of andere wijze uiting te kunnen geven aan
de opgekropte zenuwspanning, om te kunnen handelen tegen het
vermeende gevaar voor eigen lijf en leven. En wat is dan natuur
lijker en logischer, dan dat de man grijpt naar zijn wapen, waarin
hij, dank zij een zorgvuldige en moeitevolle opleiding, zijn ver
trouwen heeft gesteld Doch één schot van het in angst verkee-
rende individu kan „de hel doen losbarsten". Het schot werkt
suggestief op de radelooze massade individuen kunnen geen
weerstand meer bieden aan de zich opdringende geestelijke in
fectie de vuurpaniek breekt los. Ter nadere illustratie nog
drie andere gevallen.
Voorbeeld 5.
In den nacht van 21/22 Augustus 1914 ontstond in een bosch
bivak bij Alberschweiler bij een z. g. Ersatz-Brigade" een vuur
paniek, waarbij eveneens door de troepen als razenden in alle
richtingen werd geschoten. De paniek kostte aan 34 personen
het leven. Door voortdurend blazen van het signaal „ophouden
met vuren" werd de paniek ten slotte beteugeld. Eenige aanlei
ding is nooit bekend geworden.
Voorbeeld 6.
Op 26 Augustus 1914, de eerste dag van den slag bij Koma-
row, eischte de paniek reeds haar offers. Een echelon van de 26e
Infanterie-divisie, welke achter den linkervleugel van het 4e O.-H.
leger oprukte, brak na een korte rust in den avond van dezen dag
nogmaals op, ten einde de aansluiting met het overig gedeelte van
de divisie tot stand te brengen. De troepen hadden den geheelen
dag gemarcheerd.
Tijdens dezen marsch ontving de commandant het divisiebevel
voor de legering en gelastte op grond daarvan keert te maken en
naar het aangewezen legeringsrayon terug te marcheeren. Nadat
de troepen rechtsomkeert hadden gemaakt, vielen bij de achter
hoede (de oorspronkelijke voorhoede) eenige schoten. De rijpaar
den braken los en gingen er tusschen uit. Toen weerklonk de
kreet„Kozakken" en onmiddellijk daarop waren het 9e en het
10e regiment in een hevig vuurgevecht gewikkeld, echter niet
610
