8. Coöperatiewezen.
Als er een vorm is van vereenigingswezen, die een gunstigen
invloed kan hebben op den Inlander, dan is dit het coöperatie
wezen. Herhaalde malen werd door kenners der Inlandsche be
weging betoogd dat de eenige manier om den Inlander te helpen
vooruit te komen, zou zijn hem te prikkelen tot zelfwerkzaam
heid (auto-activiteit). Wanneer hij, zonder voortdurend onder lei
ding van Westerlingen te staan, zelf voor allerlei moeilijkheden
komt en deze weet te overwinnen, leert hij daarvan meer dan
wanneer de behulpzame Westerling hem er over heen helpt.
Het coöperatiewezen nu biedt een dergelijke gelegenheid; ten
einde het zooveel mogelijk aan te moedigen werd in 1927 een
verordening in het leven geroepen, die het oprichten van coöpe
ratieve vereenigingen door Inlanders vergemakkelijkte, anderzijds
inzonderheid het financieel beheer ervan regelde.
Het aantal coöperaties breidt zich den laatsten tijd aanzienlijk
uit, grootendeels evenwel door de actie der politieke vereenigin
gen, die er een middel in vinden om hun beginselen bij het
volk te verbreiden.
Het is al weer dr. Soetomo die zich ernstig met het coöpera
tiewezen bezig hield onder zijn invloed werd opgericht de „Ba-
dan Penjoeloeh Coöperatie Indonesia" (B. P. C. Idie haar ar
beidsveld speciaal in Oost-Java vindt. Als tegenhanger hiervan
werd kort geleden opgericht de „Persatoean Coöperatie Indone
sia" (P. C. I.) onder voorzitterschap van Thamrin.
De bespreking der voornaamste Inheemsche vereenigingen is
hiermede afgeloopen. Het doel der politieke en politiek-godsdien-
stige partijen kan in het kort als volgt worden samengevat
1. Allen streven naar een onafhankelijk dan wel zelfstandig
„Indonesia"slechts de meeningen over het tijdsbestek waarbin
nen dit doel moet zijn bereikt, loopen uiteen en varieeren van
direct tot onbepaald
2. de wijze waarop de onafhankelijkheid moet worden verkre
gen varieert eveneensde meest extreme partijen zien niet op
tegen een revolutie, de meer gematigde partijen wenschen hun
doel te bereiken door parlementaire actie en in samenwerking
met het Gouvernement.
De actie der meest extreme vereenigingen kenmerkt zich door
de navolgende feiten
1. het aangrijpen van iedere gelegenheid om de haat van de
„onderdrukten" tegenover de „overheerschers" aan te wakkeren.
Vormden eenigen tijd geleden de swadeshi, het verleenen van
grondrechten aan Indo-Europeanen, de grondhuur der suikerfa
brieken, gewenschte onderwerpen, thans worden de maatregelen
der Regeering tegenover de wilde scholen aangegrepen om den
Inlander tegen het Gouvernement op te zetten.
663
