artillerie op marsch naar de grens, waar reeds eigen troepen
aanwezig waren. Plotseling valt „ergens" een schot. De infan
terie houdi zich rustig, maar de artillerie legt af ter plaatse,
waar zij zich bevindt en begint in den donkeren nacht te vuren.
De opwinding neemt daardoor toe en nu begint ook de infanterie
te schieten. waarop weet niemand, want het is te donker om
iets te onderscheiden. Wilde berichten doen de ronde „Sterke
vijandelijke cavalerie is doorgebroken Twee Russische eskadrons
zijn reeds in den rug gemeld
Deze schietpartij veroorzaakte ernstige verliezen, vooral onder
de paarden van de artillerie. De juist aangekomen treinen geraakten
eveneens in paniekde bespanningen rukten zich los en raasden
door een kort te voren gepasseerd stadje, waardoor de bevolking
in groote opwinding geraakte.
De rust werd vrij spoedig hersteld, doch het schieten had
naburige troepen aangetrokken, die daardoor gedurende geruimen
tijd niet in staat waren hun taak te vervullen.
Een onderzoek maakte uit, dat zelfs geen vijandelijke patrouille
was gesignaleerd. Het schot, dat de aanleiding tot het drama was
geweest, was afkomstig van een landstorm-soldaat van een in de
nabijheid gelegen stationsbezetting, die nog niet goed met zijn
geweer kon omgaan.
Dat een dergelijk voorval geen aanleiding mag zijn oni
het gehalte van den troep te laag te waardeeren, blijkt ook hier
weder: dit zelfde bataljon en de zelfde batterij verrichtten later
bij Tannenberg uitnemende prestaties en hielden zich den geheelen
verderen oorlog goed.
Het volgende voorbeeld toont ons, hoe een enkel woord of
gebaar, dan wel een enkele uitroep, de stemming van een in paniek
verkeerende afdeeling volledig kan doen omzwaaien.
Voorbeeld 17.
In Februari 1915 viel een Duitsche divisie vóór het stadje Lomza
aan op de hoogte 114 nabij Niksawiszna. De divisie moest aan
vallen in een terreinstrook, welke links en rechts werd begrensd
door de sterk gezwollen rivieren Skroda en Pisa. Hierdoor
werd de verkenning op en de beveiliging van de flanken zeer
bemoeilijkt.
Toen om 14 uur het aanvalsdoel bereikt en genomen was, werd
plotseling hevig infanterie- en artillerie-vuur ontvangen uit een
bosch, dat 1000 m. ten Zuiden van hoogte 114 was gelegen.
Het rechter vóór-bataljon leed zware verliezen en was genoodzaakt
zich in te graven. Een hernieuwde aanval op den boschrand om
15 uur werd eveneens afgeslagen. Om 16 uur bereikte de troepen
een nieuw aanvalsbevel, waarin werd bevolen: „het bosch moet
krachtig worden aangevallenin het front van het nevenlegerkorps
700
