men verklaarbaarmen bedenke slechtsop het ftekende
kan het individu zich voorbereiden, het kan den toestand
met zijn verstandelijke vermogens analyseeren, zich langza
merhand in de komende gebeurtenissen inleven; dientengevolge
kan het (geestelijk) gewapend trachten aan deze gebeur
tenissen het hoofd te bieden. Het onbekende daarentegen is
als een gesloten boekhet individu moet het over zich laten
komen en men moet maar afwachten, hoe het daarop zal
reageeren. Hier speelt dus geenszins het verstand, doch in
de eerste plaats het sentiment de voornaamste rolhet in
dividu is niet voorbereid, wordt min of meer overrompeld
en is dus niet tot vooraf overwogen psychischen tegenweer
in staat.
Men vergete echter niet, dat dezelfde omstandigheid zich
eveneens kan voordoen in het verdere verloop van een oorlog
en dus niet alleen bij den aanvang van den krijg als ver
schijnsel waarneembaar is. Zoo zullen nieuwe, versche troepen,
welke voor het eerst ten strijde trekken, steeds weder op
nieuw de emotie van den vuurdoop moeten doormakende
verhalen van hen, die reeds langeren tijd in den oorlog zijn
geweest, kunnen wel eenigszins medewerken tot het vormen
van een beeld van het gevechtsveld, doch de werkelijkheid
is nog zoo anders, dat men gerust mag aannemen, dat ook
zelfs de best ingelichte en voorbereide troepen bij hun eerste
optreden op het gevechtsveld zich nog in het onbekende
storten.
Uitnemend teekent Kurt Hesse in zijn interessante boekje
„Der Feldherr Psychologos" den gemoedstoestand van een
troep die op het punt staat voor het eerst het gevechtsveld
te betreden. Wij citeerenFür einen Augenblick ist es ganz
still geworden, und es will auch keine rechte Stimmung
wieder aufkommen, als sich jetzt die Kolonne in Marsch
setzt. Man fühlt esEen „Neues" steht bevor, ein Ereignis,
etwas Besonderes, Unerhörtes. Aber man hat doch schon
ein Gefecht erlebt Gegen Kavallerie Aber heute
keiner weisz wie es sein wird nur ein Ahnen ist jedem
gegeben, als obman hat doch keine Furcht?!
nein, aber dieses unbestimmte Etwas legt sich doch lastend
auf die Brust, und es ist einem, als atmete man schwerer.
Und man ringt ordentlich nach LuftMenschen sind
wir! Menschen wir alle, die wir hier marschieren. Und Leben
wollen ist unsere Parole Und so schön ist da doch das Leben,
wenn man jungen, gesunden Blutes und frohen Auges in
die weite Welt hinausschauen kann
Die Mienen der Leutnants aber zeigen in diesem Augen
blick des ersten fernen Donners nur Ernst, Todesernst, To-
desentschlossenheit, Todesstolz. Als der Schlachtenlarm sich
steigert, keine Wimper zuckt ihre Gesichtern. Sie scheinen
