erin ongehinderd op ongeveer 100 mijl van de kanaalsluizen een
gunstige opstelling in te nemen, en bij het aanbreken van den
dag alle vliegtuigen (85) te doen starten voor een aanval. Door
het te laat ingaan van de melding van de Detroit slaagde deze
aanval op de sluizen, en werden slechts vier vliegtuigen door
's vijands tegenwerking op den terugweg tot landen gedwongen.
De Saratoga werd echter bij het weder aan boord nemen der
vliegtuigen door blauwe slagschepen, welke op de melding der
Detroit waren afgegaan, onder vuur genomen. De Saratoga had
met haar 33 knoopen met succes tegenover de 21 knoopen ma
kende slagschepen het hazenpad kunnen kiezen, maar dan had
zij de vliegtuigen aan hun lot moeten overlaten.
Hoewel het luchtafweergeschut met zijn sedert den oorlog be
duidend verbeterde werking niet tot zijn recht kwam, hadden deze
eerste drie manoeuvredagen toch de mogelijkheid aangetoond van
verrassende bomaanvallen, welker succes slechts van de uitwer
king van zware bommen op sluis- en damwerken afhankelijk is.
Bij het volgende deel der manoeuvres was de bedoeling der
zwarte vloot om de sluizen van Miraflores met artillerievuur te
vernielen, met behulp van waarnemingsvliegtuigen. Hierbij werd
door de beide partijen een groote activiteit ontplooid in de lucht,
omvattende luchtverkenning, bomaanvallen op de zwarte vloot,
en jagergevechten om het luchtoverwicht boven zee. Een aanval
der blauwe duikbooten werd door de zwarte luchtstrijdkrachten
tijdig onderkend, en met onderwaterbommen bestookt.
Daarmede eindigden deze manoeuvres.
De meest markante handeling was wel de zelfstandige actie
van de Saratoga, die op een afstand van 1200 KM. van het Panama
kanaal bij de Galapagos veilig was opgeborgen. Met de noodige
bescherming van kruisers en torpedojagers kunnen nu echter
moederschepen, welke vandaag nog 900 mijl van hun doel af zijn,
den volgenden dag reeds tegen hun object worden ingezet".
Deze gecombineerde lucht- en vlootmanoeuvres, hoe uitstekend
overigens opgezet en afgewerkt, bewijzen natuurlijk op zichzelf
niet veel, of waarschijnlijk bewijzen zij datgene wat de marine-
en luchtstaven ermede wilden aantoonen. Het maken van ge
volgtrekkingen daaruit zou voor outsiders dan ook voorbarig wezen.
Wel is de verleiding groot om een analogie te trekken tusschen
een eventueele vijandelijke actie tegen het Panama-kanaal en tegen
onze Indische vlootbasis, welk onderwerp uit te werken evenwel
buiten dit kleine bestek valt.
Eén punt komt n.o. m. uit het voorgaande echter duidelijk naar
voren, en wel dat elke uitbreiding der groote Pacific-vloten met
volwaardige moderne moederschepen zijdelings onze defensie raakt.
Zij verhoogt de beteekenis van een goeden luchtafweer
838
Zie Luchtmacht 1933, No. 1. „Mogelijkheden van aanval en verdediging
in den luchtoorlog", van majoor Maas.