nachttemperatuur, waardoor de deegbereiding ongunstig werd
beïnvloed. In Syrië en Palestina werd dikwijls het vergiftige
onkruid Lolium temulentum aangetroffen. Terwijl door de aan
wezigheid van z.g. Taradan (Cephalaria syriaca. Dipsaceae) het
brood een blauwe kleur vertoonde.
De vraag over de toelating van kunstspijsvetten voor de troepen
werd onder den dwang der omstandigheden opgelost. Belangrijke
arbeid door de militaire apothekers verricht in verband met de
bereiding van legerconserven, het onderzoek van ruw materiaal
voor blikwerk, lakken en specerijen. Behalve de conserven eisch-
ten ook de marmelades, vruchtensappen, limonades, Selterwaters,
in het kort alle voedings- en genotmiddelen, die den troep te velde
verstrekt werden, voortdurend intensieven arbeid om de berei
ding hiervan aan de gewijzigde omstandigheden aan te passen.
Een klein voorbeeld wat bij bereiding van verpakkingsmiddelen
voor conserven kwam kijken. Toen het tin begon op te raken en
er geen wit-blik meer geleverd kon worden, moest dus hier een
uitweg gezocht worden. Weer was het het werk van een militair
apotheker, dat hier een oplossing bracht. De moeilijkheden te
beschrijven, die hij ondervond eerst door gebrek aan tin, toen door
gebrek aan chineesche houtolie om lakken te bereiden, die moesten
dienen om het ondeugdelijke blik te bedekken, toen door gebrek
aan gummi, voor de afsluit-ringen der blikken en voor den inleg
in de nieten. Ten slotte moest overgegaan worden tot sluiting
met papieren ringen en verpakking der conserven in perkament
papieren binnenlaag eer de blikken er mee gevuld werden. Daar
aluminium niet voor alle verpakking geschikt is, vruchten en
marmelades kunnen b.v. beslist niet in aluminium verpakt wor
den, moest gebruik gemaakt worden van glas, steengoed en
porceleinverpakking, welk materiaal en speciaal de sluiting ervan
weer op deugdelijkheid moest onderzocht worden. Het porcelein
en steengoed werd steeds gecontroleerd op poriën-aantal.
Groote zorg baarde ook de verstrekking van deugdelijke klee
ding aan den troep. Aan het hoofd van de „Materialiën-Prüfungs-
Stelle" van de afdeeling van het Kriegsministerium belast met
het kleedingvraagstuk stond een hoofdofficier apotheker met 2
kapiteins-apotheker. Deze afdeeling heeft uitstekend werk ge
leverd.
In 1916 werden te velde verschillende draagbare laboratoria
opgericht, welke in 4 kisten verpakt konden worden. In deze,
uit der aard der zaak, primitieve laboratoria werden nu alle
mogelijke onderzoekingen van voedings- en genotmiddelen, ge
bruiksvoorwerpen enz. verricht. Hier werden ook de toxicologische
onderzoekingen uitgevoerd.
Uitvoerige rapporten over het verrichte werk werden eerst
maandelijks, later twee maandelijks ingediend. Deze rapporten
werden weer verwerkt in de Medizinal-Abteilung van het Kriegs-
943
