ministerium. Bijzondere gevallen werden bekend gemaakt aan de
verschillende laboratoria, omdat daar nut getrokken kon worden
van de ondervindingen van anderen.
In het bezette gebied hebben deze laboratoria zeer veel nut
afgeworpen, waar zij speciaal het onderzoek verrichtten op ver
giften in achtergelaten levensmiddelen als meel, bakpoeders, zout,
veevoeder, enz. Leidraden werden opgesteld voor het onderzoek
van marmelades, spijsvetten, vervangmiddelen van slaolie, worst
soorten, bouillonblokjes, zeep, spiritualiën, artikelen uit zink ge
maakt, als etensdragers, de vertinning hiervan. Om den troep voor
geldelijk nadeel te behoeden, werden de tandpasta's, mond- en
haarwaters enz. voor den aankoop in het groot, onderzocht opdat
geen minderwaardige artikelen afgeleverd werden. Evenzoo ging
het met de ontluizings-, ratten- en ongedierteverdelgingsmiddelen.
Den veldlaboratoria werd ook het onderzoek opgedragen van
smeermiddelen, reinigingsvetten, dampbadvloeistoffen enz. en van
al deze onderzoekingen werden weder rapporten ingeleverd. De
invoering van krachtstroo en krachtvoeder in het leger eischte
weer nieuwe arbeid om het onderzoek en de beoordeeling hiervan
vast te leggen.
Dat de geneesmiddelenzendingen aan gevangenen werden onder
zocht spreekt vanzelf. Evenzoo de middelen, die aangewend
konden worden om ziekten te simuleerenontwikkelaars voor
geheimschrift, en sympathetische inkten. Hier tusschen door wer
den de ettelijke watermonsters onderzocht op drinkbaarheid.
Talrijk zijn de publicaties van militair-apothekers over de
meest uiteenloopende onderwerpenover lederonderzoekover
Russische boschbessensap; over reinigingsmiddelen voor de uni
form over de bereiding van en waardebepaling in gedroogde
groenten; over de bereiding van steriele geneesmiddelen in ampul
len, enz. enz.
De technische afdeeling van de Afdeeling van Volksvoedsel-
vraagstukken werd geleid door een majoor-apotheker. Hier wer
den methodes uitgewerkt om voedingseiwitten te bereiden uit
ruw suikerbietensap; om beendervet te bereiden; opdat de schaar-
sche vetrantsoenen van de arbeiders van zwaar werk konden
worden verhoogd; om kolenbesparing te verkrijgen bij de suiker
raffinaderij, enz. enz. Toen zich gebrek aan suiker deed voelen,
moest saccharine in groote hoeveelheden worden aangemaakt.
Dit bracht weer zijn moeilijkheden, daar toluol en zwavelzuur
voor den aanmaak van ammunitie moesten worden gebruikt.
Zoo moest het dulcine-proces weer ingevoerd worden. Deze sac
charine was weer van belang voor de consumptie, daar de bier
bereiding wegens gebrek aan koren zeer beperkt was en het bier
toen door limonade moest vervangen worden, die weer gezoet
moest worden met saccharine. En al deze werkzaamheden werden
verricht naast de vele, die gedaan moesten worden zuiver voor
944
