1065
„oder andere ungünstige Umstande werden das systematische Absuchen
„haufig unmöglich machen".
Uit de praktijk bleek, dat per Sanitatskompanie 2 groote veldkeukens
absoluut noodzakelijk waren en dat één, bestemd zoowel voor het genees
kundig personeel als de op de verbandplaatsen aanwezige gewonden, niet
toereikend was. Dit geldt zeker ook voor onze Hoofdverbandplaatsafdeeling,
waarbij minstens 5 keukenwagens waren in te deelen (3 V. P. afd. ieder
één, gasziekenafd. één, transportafd. één).
De ziekendragers van de transportafdeelingen werden gedurende den
wereldoorlog meestal en voor het grootste deel direct ter beschikking
gesteld van de bataljons, als versterking van het personeel der hulp-
verbandplaatsafdeelingen, daar het aantal ziekendragers organiek bij de
bataljons ingedeeld voor de groote afstanden van de voorste linie tot aan
de wagenplaatsen, meestal niet voldoende bleek.
Een analoge gang van zaken is in ons O. V. G. D. vastgelegd; daarin
staat dat zoo noodig een deel van de transportafdeeling ter beschikking
kan worden gesteld van de regimentscommandanten, doch de mogelijkheid
dat deze op hun beurt daarvan weer een deel ter beschikking van de
bataljonscommandanten zullen stellen, vindt men niet nader vermeld.
Bij geneeskundige oefeningen bleek dit laatste inderdaad meermalen uit
tactisch oogpunt gewenscht, bijv. wanneer aan een bataljon een aparte
opdracht (bijv. omtrekkende beweging) gegeven wordt, waarbij het ver
band met andere onderdeelen van het regiment moeilijker wordt.
Verder wijst Schwalm op de bijzonder moeilijke gewondenafvoer bij de
cavalerie ook het oprichten van een hulpverbandplaats voor de cavalerie
bleek bij gehouden manoeuvres meestal niet mogelijk.
Betreffende het tijdstip van inzetten der Sanitatskompanie, legt Schwalm
er den nadruk op, dat „ein zu frühes Einsetzen der Sanitatskompanie (d.w.z.
„van transport- en verbandplaatsafdeeling) sehr unangenehme Folgen haben
„konnte und deshalb als Grundbedingung einer andauernden und genügend
„umfangreichen Tatigkeit die Abklarung der Lage und in der Regel die
„Beendigung des Gejechtes abgewartet werden musste, trotzdem natürlich
„der Truppe und den Truppenarzten dabei die Zeit bis zum Eintreffen der
„Sanitatskompanie haufig ausserordentlich lang erschien".
In den loop van den wereldoorlog werd speciaal van Duitsche zijde
steeds meer het belang aangevoeld, „dass für eine glatte Befehlsübermittlung
„und -verbindung von entscheidender Wichtigkeit war, dass alle Sanitats-
„Formationen eigenen Fernsprechanschluss hatten (Schwalm)".
Elke hoofdverbandplaats moet zoo mogelijk een eigen telefoonverbinding
hebben, eenerzijds met de meest belangrijke hulpverbandplaatsen, ander
zijds met de meest nabij zijnde veldhospitalen en den post van den divisie
arts.
Ook Koetzle wijst erop, dat het uitrusten van de Sanitatskompanien (onze
Hd. V. P. Afd.) met eigen veldtelefonen steeds urgenter geworden is, daar
de leidingen van de troepenstaven bijna altijd zoo overbelast zijn, dat voor
den geneeskundigen dienst de gelegenheid tot het gebruik maken daarvan
meestal niet bestaat.
De organisatie van de Duitsche veldlazaretten heeft gedurende den
wereldoorlog geen ingrijpende wijziging ondergaan. Zij moesten zorgen
steeds in staat te blijven tot het opnemen van nieuwe patiënten, reden
waarom de vervoerbaren immer zoo snel mogelijk naar de hospitalen in
het achterland werden afgevoerd. De veldlazaretten waren volgens
Schwalm „im Bewegungskrieg oft nicht mehr als ein etwas stabilerer Ver-
„bandplatz, im Stellungskrieg dagegen oft ein Krankenhaus".
In de veldlazaretten werden al dié operatieve ingrepen verricht, waar
voor op de hoofdverbandplaatsen de tijd ontbroken had in het algemeen
bestond het werk in hoofdzaak uit een operatieve wondverzorging. Zij bleek
