1158
Korpsarts van het 13e A. K. „Dasz schon in einer Woche, noch ehe ein
feindlicher Schusz gefallen war, die eben frisch gefüllten San. Wagen der
Truppen grösztenteils leer waren". Over het verbruik aan Duitsche zijde
aan sera enz. geeft de volgende tabel een overzichtEr werden in den
oorlog van 19141918 verbruikt
antitetanus serum
antidiphterie serum
pokkenlymphe
antimeningitis serum
antidysenterie serum
dysenterie vaccin
typhus vaccin
cholera vaccin
antigasoedeem serum
De stellingoorlog vergemakkelijkt aan een kant de behandeling en den
afvoer van gewonden, aan den anderen kant maken de verhoogde werking
van artillerie, vliegtuigen en gas noodig, dat de geneeskundige formaties aan ij
het front in gedekte schuilplaatsen worden ondergebracht.
Dat de afvoer van gewonden zoowel aan Fransche als Duitsche zijde wel
eens gehaperd heeft, is te begrijpen, als men hoort, dat bijv. tijdens het
gallicische offensief in 1915 alleen bij het 11e Leger in nauwelijks 4 maanden
tijd 165.000 menschen moesten worden afgevoerd, d.i. per dag rond 1400 man.
(Schwalb).
Schwalb zegt, dat het vervoer in ziekenauto's „ja nicht immer ganz scho
nend" was, maar dat zoo'n vervoer beter was dan in het geheel geen. Tevens
komen bij het vervoer van gewonden in vrachtauto's nabloedingen dikwijls
voor, zoodat transport van zwaargewonden met vrachtauto's weinig plaats
had.
Uit de statistische gegevens blijkt, dat vooral in den stellingoorlog het
artilleriegeschut de meeste wonden veroorzaakte, terwijl de meeste ver
wondingen (2/3 van het totaal) aan de extremiteiten voorkwamen.
Opmerkelijk is de tegenstelling tusschen het aantal in den strijd gevallenen
en het aantal der aan ziekten gestorvenen gedurende verschillende oorlogen.
In den SpaanschAmerikaanschen oorlog verhield zich het getal der gesneu
velden tot dat der aan ziekte gestorvenen als 1 5.6. In den wereldoorlog
maken de sterfgevallen door ziekten nog slechts 1/10 uit van het aantal
der gesneuvelden, niettegenstaande ernstige epidemieën (vlektyphus, dysen
terie, Weilsche ziekten, typhus, cholera, enz.) en ondanks het feit, dat in het
4de oorlogsjaar er aan Duitsche zijde alleen reeds 708.306 grieppatiënten
waren. Deze getallen spreken boekdeelen. Terwijl in den Krim-oorlog de
mortaliteit der behandelden 17.2 bedroeg, zonk dit getal in 19141917
tot 3 zoodat aan Duitschen kant niet minder dan 97 van alle behandel
den er met het leven af zijn gekomen.
Van statistisch en militair medisch belang zijn de opgaven der getallen
over geslachtsziekten aan Duitsche zijde. In het eerste oorlogsjaar bedroeg
dat getal 39.228 of 15.2 in het laatste jaar steeg dit getal tot 101.464 of
20 °/oo. Dit hooge getal hield destijds nauw verband met den verminderden
goeden geest van den troep, zich duidelijk uitend in een door Flesch geci
teerd gezegde „Wein dich nicht die Auglein rot, Tripper schützt vor
Heldentod".
Uit de ervaringen van den wereldoorlog is weer duidelijk gebleken, dat
het slagen van den medischen dienst, het goed functionneeren van dien
dienst voor het grootste deel afhangt van de samenwerking en het contact
tusschen divisieartsen, divisiecommandanten en andere hoofden van diensten.
10.050.000
prophylactische
85.389
therapeutische
200.000
flacons
12.615.000
inentingen
395
liter
7.130
liter
1.345
liter
103.360
liter
79.821
liter
5.655
liter.