6. DE INVLOED DER PERIODIEKE ENTINGEN EN ANDERE
HYGIËNISCHE MAATREGELEN OP DE TYPHUS-
MORBIDITEIT IN HET LEGER,x)
door
Dr. J. E. DINGER,
Officier van gezondheid le kl., Bacterioloog bij het Militair Hospitaal
te Weltevreden.
Er is wel geen dwaalleer, die zoo als een roode draad door de
geschiedenis der tropische geneeskunde heen loopt, als de apodic
tische stelling, dat bepaalde cosmopolitische infectieziekten in de
tropen niet zouden kunnen voorkomen. Een sprekend voorbeeld
van deze dwaalleer is de ontwikkeling van onze kennis omtrent
het voorkomen van febris typhoidea in deze gewesten. Dat deze
ziekte hier onder de bevolking zeer frequent en endemisch is,
wordt thans wel algemeen erkend. Dit inzicht is echter niet verkre
gen, dan na jarenlangen strijd.
Het mag op het eerste oog zonderling lijken, dat het voorkomen
van een ziekte, die zoo frequent is in Indië, daar zoo lang is mis
kend. Maar juist het endemisch voorkomen verleent de ziekte een
ander karakter, zoowel wat het verloop, als wat de wijze van
optreden betreft. Echte epidemieën zijn hier, in tegenstelling met
Europa, uiterst zelden. Het kan dan ook geen verwondering baren,
dat in de eerste helft van de vorige eeuw, toen men geen inzicht
had omtrent de oorzaak van de ziekte en evenmin de anatomische
afwijkingen nauwkeurig waren vastgelegd, de discussies omtrent
haar voorkomen in de tropen min of meer steriel bleven. Het eerste
inzicht werd geboren door het vaststellen van het feit, dat bij
secties van aan typhus gestorven personen bepaalde anatomische
afwijkingen werden gevonden. Het was vooral in Europa de
Weensche school van ROKITANSKY (1840—'50), die tot deze
kennis den stoot gaf hierdoor werd de typhus als klinisch-anato-
mische ziekte-eenheid scherp omlijnd en was een basis geschapen,
waarop discussies of deze ziekte in Indië voorkwam, met vrucht
konden worden gevoerd. In de jaren '50-'60 mocht het pathologisch-
anatomisch onderzoek zich ook in Indië in groote belangstelling
b Naar een voordracht, gehouden op de bijeenkomst van officieren van
gezondheid in het Militair Hospitaal op 12 September 1933. Voor den niet-
medisch georiënteerden lezer zijn enkele verklarende noten toegevoegd.
211
