Mits wij echter tevoren tot krachtig verzet in staat zijn geweest,
kan dit o.i. aanvaard worden.
Een der voordeelen der luchtmacht is, dat zij uit een groot aantal
overeenkomstige eenheden is samengesteld. Daardoor ontstaat
meer garantie voor het in dienst stellen van een uitgeprobeerd
product, en minder gevoeligheid voor het uitvallen, b.v. tengevolge
van defecten, van een enkele eenheid. Deze voordeelen bestaan
o.a. niet ten aanzien van de kruiserbedeeling onzer vloot, hetgeen
werd ondervonden in Indië met de Sumatra. De vloten der groote
mogendheden ontgaan evenals een luchtmacht dit nadeel door
hunne groote getalsterkte. Men kan dit nadeel dus beschouwen als
een rechtstreeks uitvloeisel onzer beperkte financiën, waarin geen
verbetering valt te verwachten.
Bij het afzien van den handelsoorlog verliest de duikboot veel
van haar waarde, zelfs aannemende dat vijandelijke olietranspor
ten wel moeten blijven aangemerkt als een hunner doelen. Zoolang
een deel onzer duikbooten intact is, en men hoopt immers, dat zij
zoo moeilijk zullen zijn uit te roeien, mag verwacht worden dat de
olietransporten in convooi zullen plaats hebben. Ongetwijfeld zul
len echter bij het escorte daarvan ook vliegtuigen beschikbaar zijn,
waardoor de onzichtbaarheid der aanvallende duikboot teniet kan
worden gedaan.
Uit den wereldoorlog is met zekerheid bekend, dat een vijftal
Duitsche duikbooten door vliegtuigbommen tot zinken werd ge
bracht, w.o. de UC1, de UB20 en de UB32. Talrijke andere
geslaagde aanvallen konden niet met zekerheid worden geveri
fieerd. Zulks geschiedde in het weinig doorschijnende water van
het Kanaal, en die kansen nemen in de heldere wateren van onzen
Archipel belangrijk toe voor een duikboot, die zich door een
aanval verraden heeft, en door vliegtuigen wordt opgespoord.
Over de zichtbaarheid van aanvallende duikbooten bleek nog
iets tijdens de Amerikaansche vlootmanoeuvres bij het Panama
kanaal in 1929. Wij vertalen daarvan uit „Die Luftwacht" „In
een dicht rookmasker gehuld, startten de zwarte slagschepen met
hunne catapults de verkenningsvliegtuigen en vielen daarop de
blauwe schepen met succes met artillerie-vuur aan. Vervolgens
richtten de verkenningsvlietuigen het vuur der slagschepen op
de sluizen van Miraflores. Nu greep de leider der blauwe partij
naar zijn laatste verdedigingsmiddel, en zette zijn duikbooten en
jagers in voor den torpedo-aanval op de zwarte slagschepen. Door
de vij.luchtstrijdkrachten werd echter de duikbooten-aanval tijdig
onderkend, en met waterbommen bestreden."
Al vormen manoeuvre-ervaringen ook een element, dat in
belangrijke mate het maken van vergelijkingen en analogieën
beïnvloedt, zij zijn nimmer gelijk te stellen met de practijk-lessen
der krijgsgeschiedenis. Zijn de laatste meestal ondubbelzinnig,
de eerste leenen zich voor zeer uiteenloopende conclusies, zooals
282
