Resumeerend Het ongebonden vrije leven als student, de groote
persoonlijke verantwoording, de geheele opleiding, het steeds
geconcentreerd zijn op het individu als zoodanig, daarbij het on
regelmatig bestaan als medicus, maken den arts mede tot een
enkeling, die zich slecht schikt in een grooter verband. Het groote
verschil tusschen de militaire en de medische vorming is dus deze,
dat de eerste van jongs af leert zijn oog te richten op het groote
geheel, zijn eigen oordeel geheel ondergeschikt makend aan dat
groote geheel en de tweede de belangen van elk individu afzon
derlijk in het oog houdt en alleen eigen oordeel als hoogste gezag
erkent.
Dit is m.i. een zeer diepgaand verschil, een verschil in wezen,
dat eenmaal sterk uitgegroeid, niet gemakkelijk meer te overbrug
gen is. Het wezensverschil is zoo groot, dat van een waardeering
van de militaire eigenschappen van medische zijde dikwijls niet veel
sprake is. En toch ik behoef slechts prototypen van den militair
als van Heutsz, Snijders uit ons land en Hindenburg uit Duitschland
voor oogen te stellen om eerbied voor die grootee militaire eigen
schappen op te wekken. Dit zijn menschen wars van zelfverheer
lijking, slechts kennend hun plicht jegens het geheel en deze vol
brengend zelfs met opoffering van hun persoonlijk oordeel en
gevoelens.
Bezwaren van den medicus. Als men het met mij eens is, dat er-
een diepgaand verschil van mentaliteit bestaat tusschen medicus
en militair, zal men tevens met mij erkennen, dat de overgang
van medicus tot militair den eerste niet gemakkelijk moet vallen.
Opgeleid tot individualist, moet hij zich plotsing ondergeschikt
maken. Hij moet diensten gaan verrichten, waar hij zelf het nut niet
van inziet. De man met geringschatting voor algemeenheden moet
zich plotseling onderwerpen aan algemeene reglementen en voor
schriften. Hij moet plotseling een belang van een grooter organisme
boven eigen inzicht leeren stellen.
Hij moet aan de hand van voorschriften en reglementen leeren
oordeelen. Dat alles valt hem moeilijk.
Wanneer men echter in het militaire systeem is opgegroeid weet
men, dat reglementen gegroeid zijn door de jaren heen en dat zij uit
noodzaak geboren zijn.
Erkennend, dat de officier van gezondheid moet leeren militair
denken en handelen, zal men het met mij eens zijn, dat dit zwaar
voor hem moet zijn. Opgeleid in tegenovergestelde richting moet
hij op lateren leeftijd, als hij reeds gevormd is, zich veranderen.
Daarbij komt dat de betrekking van officier van gezondheid mili
tair een der moeilijkste is. In geen der wapens of dienstvakken is
een analogie met den M.G.D. te vinden. Onlangs werd reeds in
deze conferentie gewezen op de moeilijkheden in verband met de
hygiënische rapporten. Maar ook op andere wijze is het een lastige
positie.
294
