Een getraind persoon heeft uiteraard pas na veel langer tijd last
van deze belemmering bovendien bestaat bij de meeste hier
bedoelde takken van sport, die tot hartvergrooting aanleiding
geven, de gewoonte, dat de ademhaling actief versneld wordt
zonder dat de noodzaak daartoe reeds gevoeld wordt. Zoo ademen
roeiers vlak vóór en tijdens de start veel sterker dan noodzakelijk
is om maar met hun adem vóór te blijven. Toch lukt hun dit niet
en na 1000 meter krijgt gewoonlijk de geheele ploeg te gelijk
het gevoel van beklemming, dat dan door een extrawilskrachts-
inspanning overwonnen wordt. De laatste Duitsche onderzoekin
gen schijnen er op te wijzen, dat de overwinning van dit z.g. doode
punt niet alleen met de ademhaling doch ook met de zweetsecretie
samenhangtop het moment van prikkeling der centrale hersenen
door te hooge melkzuurconcentratie in het bloed zou plotseling
een verhoogde melkzuurafscheiding via de zweetsecretie optreden.
Deze proeven moeten echter nog bevestigd worden.
De sportsoorten nu, die ondanks goede getraindheid nog steeds
het gevoel van beklemming geven op een bepaald oogenblik (het
z.g. doode punt), waarbij dan blijkbaar de melkzuurvorming
grooter is dan door de normale lichaamsfuncties zonder bezwaai
kan worden verwerkt, die vormen van sport nu geven aanleiding
tot de vorming van een zeer groote alkali-reserve en daardoor tot
een „tonogene dilatatie" van het hart, tot een aanmerkelijke,
gemakkelijk aantoonbare hartvergrooting, door een verandering
van den tonus (de spanning) van de hartspier.
Om dit te verklaren nog even een kleine uitweiding op meer
speciëel gebied. V1 i hebben naast ons bewust zenuwstelsel ook
een onbewust, onwillekeurig zenuwstelseldit laatste vervalt in
twee antagonistisch werkende gedeelten, die elkaar in evenwicht
houden het sympathische en het parasympathische zenuwstelsel.
Kortheidshalve wordt het sympathische zenuwstelsel aangeduid
als de symphathicus, het parasympathische zenuwstelsel naar zijn
belangrijkste zenuw als de vagus.
De versneller van de circulatiefuncties is de sympathicus deze
moet dus maximaal zijn invloed doen gelden tijdens de sport
prestatie zelve, we krijgen dan polsversnelling, ademhalings
versnelling, verhoogden bloeddruk en verhoogde zuurgraad van
het bloed.
In rust daarentegen overweegt de vagus en we zien dan op
treden langzame pols, langzame ademhaling, verlaagde bloeddruk
en verlaagde zuurgraad (verhoogde alkaliciteit) van het bloed.
Dit overwegen van den vagus in rust nu is volgens de laatste
onderzoekingen de voornaamste oorzaak der hartsvergrooting bij
sportlieden. Onder invloed van deze zenuw ontstaat een verwijding
van het hart de z.g. tonogene dilatatie door verslapping, ver
mindering van de spanning van de hartspier het hart ligt dan
vaak als een slappe zak op het middenrif, alsof het 't niet de moeite
vindt behoorlijk te kloppen voor het beetje arbeid dat er van
368