5. De onderzeeboot-actie zou de Turksche verbindingen in de
Zee van Marmora kunnen bedreigen.
Alsof men toen reeds het zwakke en onzekere element aan
voelde in een dergelijke, eenzijdige actie, werd samenwerking
gezocht met Servië en Griekenland, doch zonder succes. Toen werd
16 Februari in de War Council besloten de 29ste divisie te zenden
en die met de beschikbare troepen in Egypte naar Lemnos over
te voeren. Transportmiddelen moesten worden verzameld voor het
vervoer van 50.000 man. Voorloopig kwam van die maatregelen
niets, de overvoer van de 29ste divisie werd uitgesteld tot 10 Maart.
De nu volgende operaties door de vloot alleen behooren dus
feitelijk niet thuis onder de rubriek „Landingen", maar omdat ze
zoo leerzaam zijn voor wat betreft den strijd om kustversterkin-
gen, welke met de landingen in onverbrekelijk verband staat,
zullen ze hier niet worden gepasseerd, ook omdat er uit blijkt, dat
onder bepaalde omstandigheden in feite weinig aan de verhoudin
gen is veranderd. De strijd om de Oostzee eilanden zou mogelijk
tot een tegengestelde visie aanleiding kunnen geven.
De Dardanellen en de Turksche versterkin
gen.
De straat der Dardanellen heeft een lengte van 70 km. In het
midden heeft ze een insnoering, ter hoogte van Kilia en Negara
en is daar 1400 m breed. Acht km westelijker ligt een tweede
vernauwing tusschen Kilid Bahr en Tchanak met een minimum
breedte van 1300 m. Er staat zulk een sterke stroom, dat zelfs in
vredestijd een loods in dit vaarwater noodig is. Het westelijk deel
is 25 km lang en 7,5 km breed, aan den uitgang naar de Egaeische
Zee vernauwd tot 3,5 km. Voor dien uitgang liggen 2 eilanden,
Tenedos tegenover de Aziatische kust en Imbros tegenover de
Europeesche kusthet laatste heeft een goede haven. Nog 60 km.
westelijker ligt Lemnos, zeer geschikt als operatiebasis.
Aan beide oevers van de straat lagen kustversterkingen en
forten het geschut was uitsluitend bestemd om op te treden tegen
een vlootaanval van de zijde der Egaeische Zee. In den rug en van
de landzijde waren de batterijen weerloos. Zij waren aangelegd
in 2 groepen.
De westelijke groep was gelegen aan den ingang, n.l. 2 batterijen
op den N.-oever bij Sedd-el-Bahr en 2 batterijen op den Z.-oever
bij Kum Kale. Ze telden 20 stukken van 15 tot 28 cm. kaliber
4 dezer stukken hadden een dracht van 14,8 km.
De oostelijke tevens hoofdgroep lag in bovengenoemde
ruimte Tchanak Kilid Bahr Kilia Negara. Alleen één
middelbare batterij lag vooruitgeschoven, halfweg Tchanak
Erenköj.
Totaal waren aanwezig 80 kustvuurmonden van alle soorten,
een arsenaal van oude modellen, die alleen daarin met elkaar over-
1046
