IV. Nadere beschouwing der maatregelen te
gen luchtwaarneming met fotografie.
Hoewel luchtwaarneming m.b.v. fotografie een bijzondere tech
nische uitrusting vereischt en tijd vordert, kan ook deze wijze
van luchtwaarneming (welke vaak veel nauwkeuriger is dan oog
waarneming) in den bewegingsoorlog in vele gevallen worden
toegepast. Mogelijk zal in de toekomst de tijd noodig voor ont
wikkeling nog belangrijk worden beperkt door toepassing van
een nieuw procédé (octrooi Philips) waardoor n.l. onwikkelen bij
daglicht mogelijk zou zijn.
Indien luchtwaarneming met fotografie in het bijzonder het
maken van foto's vóór, gedurende en na den aanleg van terrein
versterkingenwaarschijnlijk is, is afdoende maskeering slechts
te verwachten bij uitsluitend gebruik van bedekt terrein, duister
nis en kunstmatigen rook en nevel. Dank zij de geperfection-
neerde luchtfototechniek (stereoscopische opname en gebruik van
verschillende soorten kleurfilters) wordt n.l. in open terrein, zelfs
bij waarnemingshoogten van 2000 m en meer, practisch alles door
een geoefend waarnemer opgespoord. Is men door omstandig
heden gedwongen toch van open terrein gebruik te maken, dan
zullen dezelfde maatregelen, als hiervoren onder III tegen oog
waarneming besproken, worden toegepast, waarbij echter bijzon
dere zorg aan de uitvoering moet worden besteed.
V. Maatregelen ter misleiding (schijnterrein-
versterkingen).
1. Wil de aanleg van schijnterreinversterkingen succes oplever en,
dan geldt als een eisch, dat zij den grond- zoowel als den lucht-
waarnemer den indruk van een echte terreinversterking geven.
Het is daartoe o.m. noodig dat zij van een schijnmaskeering
(d.w.z. onvoldoende maskeering) worden voorzien, dat zij van tijd
tot tijd worden bezet en dat er nu en dan vuur-, knal- en rook-
verschijnselen uit worden afgegeven. Men zal er naar streven de
ligging der schijnterreinversterkingen zoodanig te kiezen, dat er
op afgegeven vuur niet de echte terreinversterkingen treft af
stand eenige honderden meters) daarbij zal in bepaalde gevallen
een combinatie met den tegenstoot mogelijk zijn. Men zal aan
schijnterreinversterkingen een zoodanigen vorm geven, dat zij
bij bezetting door den vijand dezen een minimum dekking ver
schaffen. Bij de technische uitvoering streeft men vooral naar
nabootsing van de schaduwwerking van echte terreinversterkingen.
2. Toepassingen:
Schijnterreinversterkingen worden beperkt tot gevechtsdek
kingen en hindernissen, en kunnen als volgt worden uitgevoerd
579
