„der keine mannliche Inclinationen hat, der sich nicht schamt, weder rei-
„ten noch schiszen zu können, und dabei malpropre an seinem Leibe, seine
„Haare wie ein Narr sich frisiret und nicht verschneidet, und ich Alles dieses
„tausendmal reprimandiret, aber Alles umsonst und keine Besserung in
„Nichts ist. Zum Andern hoffartig, recht bauernstolz ist, mit keinem Men-
„schen spricht, als mit Welschen, und nicht popular und affable ist, und
„mit dem Gesichte Grimassen macht, als wenn er ein Narr ware, und in
„nichts meinen Willen tut, als mit der Force angehalten nichts aus Liebe,
„und er Alles dazu nichts Lust hat, als seinem eigenen Kopf folgen, son-
„sten Alles nichts nütze ist. Dies ist die Antwort
Een groot menschenkenner is FRIEDRICH WILHELM stellig
niet geweest. En hij zou stom verbaasd zijn geweest als hij zijn
„effiminirten Kerl" van een zoon in latere jaren eens had kunnen
zien te midden van zijn soldaten te velde.
Verbitterd en verhard, koppig maar ook lichtzinnig was
FRIEDRICH, die zijn best deed om alles wat hem van zijn vader
scheidde te vergrooten. Hoe korter hij werd gehouden en hoe
scherper hij werd gecontroleerd, des te meer kattekwaad haalde
hij uit. Zoodra zijn vader hem den rug had toegekeerd, kwamen
zijn overmoedigheid, zijn aanmatiging en lichtzinnigheid te voor
schijn, en liet hij zijn spotlust den vrijen teugel. Hij ging op avon
tuur uit zoodra hij maar en paar uur onbewaakt was, beging dan
in zijn overmoed allerlei dolle streken, zweefde door de straten
en sloeg bij eerzame burgers de ruiten inhij maakte schuld op
schuld, en voor zijn vader was 't ergste daarvan dat die schulden
grootendeels werden gemaakt voor de aanschaffing van boeken
en muziek.
Toch zou het niet juist zijn om de schuld van deze ellendige
verhouding tusschen vader en zoon alleen bij één van beiden te
zoeken. Aanleg noch ontwikkeling, liefhebberijen noch gewoonten
stemden overeen, wat naar buiten reeds bleek uit de stem, die
bij den zoon wonderlijk zacht en klankvol was en zelfs bij het
vloeken goed getimbreerd bleef, terwijl 's vaders stem ook in
de conversatie met een brommerigen, snorkenden commandotoon
klonkterwijl 's konings verhemelte gaarne door zware kost
werd gestreeld, hield de kroonprins meer van fijn gekruide spij
zen. Maar één trek hadden zij gemeen en dat was de levendigheid
en de hartstochtelijkheid, hun cholerisch temperamentals
FRIEDRICH loskwam werd men onwillekeurig aan 's vaders toorn
herinnerd.
Macaulay die geen bewonderaar van Friedrich is, schrijft op blz. 798 van
zijn werk
„There was indeed a wide difference between the father and the son as
„respected extent and vigour of intellect, speculative opinions, amusements,
„studies, outward demeanour. But the groundwork of the charakter was the
„same in both. To both were common the love of order, the love of business,
„the military taste, the parsimony, the imperious spirit, the temper irritable
1143
