Pétain schilderde in zeer pessimistische bewoordingen den
toestand, zooals deze zich aan hem voordeed. Foch liet een minder
pessimistisch geluid hooren en drong er op aan op andere ge
deelten van het front eenige risico's te loopen, teneinde zoo veel
mogelijk troepen op het bedreigde front te kunnen samentrekken,
om het ontstaan van een opening tusschen de Engelsche en
Fransche legers in de omgeving van Amiens in ieder geval te
voorkomen. Poincaré en Clemenceau deelden de zienswijze van
Foch en toen Milner's advies gevraagd werd, merkte deze op,
dat hij buiten voorkennis van Haig en Wilson geen beslissing
kon nemen en daarom stelde hij voor den volgenden dag in het
hoofdkwartier van Haig te Dury een nieuwe conferentie te be
leggen, waar dan ook Haig en Wilson tegenwoordig zouden
kunnen zijn. Dit plan werd goedgekeurd, doch later werd op
verzoek van Haig als plaats van samenkomst Doullens gekozen,
daar Haig aldaar zijn legercommandanten tot een bespreking had
opgeroepen.
Alvorens naar Parijs terug te keeren, hadden Clemenceau en
Lord Milner nog een particulier onderhoud. Lord Milner drong
er bij Clemenceau op aan, dat Pétain zooveel mogelijk troepen
naar de streek van Amiens zou sturen. Nadat Clemenceau hem
hieromtrent gerust had gesteld, toonde hij Lord Milner nogmaals
de noodzakelijkheid aan, om op de conferentie van den volgenden
dag tot een oplossing te komen in de kwestie van de eenheid
van commando.
Na terugkeer te Versailles had Lord Milner een langdurig onder
houd met generaal Wilson, die juist was teruggekeerd van de
conferentie te Abbeville, waar behalve Wilson ook Haig en gene
raal Weygand aanwezig waren. Haig stelde op deze conferentie
voor Foch tot opperbevelhebber over de geallieerde legers te be
noemen, doch Wilson was voor dit idee niet onmiddellijk te vin
den. In het onderhoud met Milner gaf Wilson als zijn meening te
kennen, dat tot eiken prijs het contact met het Fransche leger be
waard moest blijven. Inzake de leiding van den oorlog stelde hij
voor Clemenceau te belasten met het nemen van die maatregelen,
welke een zoo groot mogelijke samenwerking tusschen de beide
legers zouden mogelijk maken en bovendien een juist gebruik van
de beschikbare reserves zouden verzekeren Foch zou hem op
militair gebied met zijn raad kunnen bijstaan.
Om 11 uur 's avonds polste Wilson Foch te Parijs over het bo
venstaande denkbeeld, doch Foch keurde het af, daar hij vreesde,
dat op deze wijze geen eenheid in de bevelvoering mogelijk zou
zijn, daar Clemenceau geneigd zou zijn nu eens naar Foch's
adviezen te luisteren, terwijl een volgenden keer de meening
van Pétain voor de te nemen beslissing doorslaggevend zou kun
nen zijn. Foch zelf was van meening, dat het het beste was, indien
hij door de beide regeeringen speciaal werd gemachtigd om de maxi-
645
