men, welke den verdediger gelegenheid geven om het „Suum
cuique tribuere" ook op strafrechtelijk gebied tot zijn volle recht
te doen komen. Om slechts een enkel punt te noemen: zien wij
het in de burgerlijke strafrechtspraak niet herhaaldelijk gebeuren,
dat het onderzoek naar den psychischen toestand van den be
klaagde op verzoek van zijn raadsman plaats heeft Zeker, de
militaire rechter heeft getoond, dat ook zonder de verdediging de
psyche van den beklaagde zijn volle aandacht heeft, maar het
is zeer goed mogelijk, dat een beklaagde bij zijn verhooren een
normalen indruk maakt, welke eerst later, bij nauwere kennis
making, waartoe de raadsman bij uitstek in de gelegenheid is,
voor twijfel plaats maakt.
En ook geheel afgescheiden van die abnormale geestestoestan
den, welke tot niet strafbaarheid van den dader moeten leiden,
is de studie van den persoon van den beklaagde, van zijn drijf-
veeren en zijn gedachtengang van het hoogste gewicht. De rech
ter heeft daarin voorlichting noodig en de beklaagde zelf zal,
afgescheiden van de omstandigheid, dat vooral in die gevallen
verdediging in eigen zaak moeilijk en onaangenaam is, ook dik
wijls het juiste inzicht in die zaken missen.
Ongetwijfeld is er ook in het militaire strafproces voor de ver
dedigers een vruchtbaar arbeidsveld gelegen en we twijfelen er
niet aan of in de toekomst zullen vele officieren zich voor de
verdediging beschikbaar stellen.
Op een enkel punt wenschen we echter vooral de aandacht te
vestigen en we roepen den officieren, die zich voor de verdedi
ging beschikbaar stellen met nadruk toe laat U niet door een
teleurstelling ontmoedigen. Die teleurstelling zal natuurlijk zich
voordoen, wanneer het blijkt dat de officier-verdediger niet aan
stonds het vertrouwen van den beklaagde heeft gewonnen. Het
geval heeft zich voorgedaan, dat een beklaagde voor de toevoe
ging van een officier als raadsman bedankte, maar wel een burger
verdediger wilde hebben, welke verdediger hem dan ook kon
worden toegevoegd, omdat een advocaat zich beschikbaar had
gesteld. Het moet natuurlijk altijd een onaangename teleurstel
lende gewaarwording zijn, wanneer men ontwaart, dat de hand,
welke tot hulp wordt uitgestoken niet wordt aangenomen, maar
laten we toch bedenken, dat de gewijzigde denkbeelden bij de
officieren, waardoor velen zich tot de rechtsstudie en de verde
diging aangetrokken gevoelen, niet aanstonds hun terugslag kun
nen vinden in het vertrouwen van den beklaagde in die ook voor
hen geheel nieuwe positie van zijn meerdere als raadsman in
een militair strafproces.
We kunnen dan ook den beklaagde niet altijd ten volle aanspra
kelijk stellen voor zijn meening in dat opzichtimmers, al is het
duidelijk, dat bij een officier, die zich geheel vrijwillig en be
langeloos opwerpt om zijn zaak te bepleiten en voor een recht
vaardige en juiste toepassing van de wet te waken, het belang
715
