831
militair geneeskundige tactiek aanwezig te zijn. Hieronder verstaat Dubs het
op den juisten tijd brengen van de geneeskundige formaties op de juiste
plaats en vóór alles het zoo snel mogelijk weder beweeglijk maken van deze
formaties en de zorg voor de voortdurende gelegenheid tot opname van
patiënten in de naar achteren gelegen inrichtingen. Dit nu is alleen door
samenwerking in de staven mogelijk. Overeenstemming behoort vooral op
de volgende punten te bestaan
1. Bepaling van het tijdstip, waarop de geneeskundige inrichtingen moeten
worden ingezet. Oorlogservaring heeft b.v. geleerd, dat inzetten tijdens
het gevecht nutteloos veel personeel en materieel verloren doet gaan.
2. Bepaling van den afstand der inrichtingen tot het gevechtsveld.
3. Het ter beschikking van divisie-, c.q. legerarts houden van reserves is
evenzeer noodzakelijk als voor de troepen.
4. Het tot stand brengen en houden van de verbindingen tusschen de
geneeskundige formaties (eigen telefoonverbindingen en ordonnansen).
5. Voor een goede uitoefening van zijn dienst behoort de divisiearts vooral
ook voortdurend in contact te staan met den divisiestaf. Oriënteering
over hetgeen aan het front voorvalt langs omwegen moet niet noodig
zijn. Liefst moet hij over een auto beschikken.
In het Nederlandsche Oorlogsvoorschrift 1929 deel I is met het bovenstaan
de vrijwel geheel rekening gehouden. Overigens dient aan de tactische kennis
van beroeps- en res. off. v. gez. bij voortduring groote aandacht te worden
geschonken. De Luit.-Generaal Dr. Diehl heeft hier baanbrekend werk ver
richt. Tactisch-geneeskundige oefeningsreizen, schriftelijke oefeningen, cur
sussen voor a.s. res. off. v. gez., idem voor ouderen enz. werden georganiseerd.
In 1930 werd de school tot opleiding van res. off v. gez. (S.R.O.G.D.) opge
richt. In 1933 werd aan deze inrichting de 10e cursus voor de a.s. res. off. v.
gez. beëindigd. Door de aanstelling tot vaandrig kunnen ook semi-artsen
worden toegelaten. Zij vormen het grootste deel der leerlingen en onder
vinden hierdoor bij hun medische studie weinig storing. De duur van den
cursus is 21/2 maand. Ook de opleiding der nieuwe actieve off. v. gez. had
ten deele aan de S.R.O.G.D. plaats.
Een uiteenzetting over gewondenafvoer te water is voor ons van minder
belang. De aandacht verdient het feit, dat bij het ziekenfonds der mijnen in
Zuid-Limburg een vervoerbare behandelkamer voor tandheelkundige be
handeling tot tevredenheid wordt gebruikt.
Schickele meent, dat het vliegtuig voor vervoer van gewonden in een
toekomstigen oorlog veel zal worden gebruikt. Bij het Fransche leger lagen
de grootste inrichtingen 150—200 km achter het front. Zij konden na voor-
loopige behandeling door tot der gewonden worden bereikt. De overigen
zouden voor het grootste gedeelte wel per vliegtuig over dezen afstand ver
voerd kunnen worden. Hij acht tijdens een groot gevecht 6 a 7 kleine toestel
len (voor het vervoer van 1 of 2 gewonden van uiterste urgentie) en 2 groote
toestellen (voor 15 patiënten) per divisie noodzakelijk. Darby wil zelfs
voor 75 der gewonden het vliegtuig bezigen, nl. voor allen, die vermoedelijk
niet binnenkort naar het front terug kunnen keeren.
Eerst tegen het eind van den oorlog kwam Frankrijk op de organisatie,
naar welke ook de Nederlandsche werd ontworpen. Nl. vervoer over groote
afstanden, doch door zorgvuldige sorteering zorgen, dat elke gewonde niet
verder wordt afgevoerd dan zijn toestand gedoogt. Geen gewonde mag dus
zonder eerste behandeling de zone van het leger verlaten. Verpleging moet
kunnen worden gegeven als verdere evacuatie gevaarlijk zou zijn.
Een uiteenzetting volgt nu over het groote nut van prophylactische maat
regelen, waardoor voor het eerst in den wereldoorlog de verhouding sterfte
aan verwondingen en aan ziekten (nl. 10 1) werd omgekeerd.
Onder de algemeen hygiënische vraagstukken is vooral de drinkwater
voorziening van belang. Het chloreeren van water wordt als de meest
betrouwbare en eenvoudige methode van waterzuivering genoemd. Het
