932
Aandacht verdient nog de volgende opmerking van v.d.S.: .Evenmin als
de gaszieken verpleegd mogen worden op dezelfde zalen als de gewone zieken
ot de operatiepatienten, evenmin mogen de verschillende gaszieken gecom
bineerd worden behandeld en verpleegd. Hiermede zal, zoowel bij het
inrichten van afdeelingen voor de behandeling van gaszieken in ziekenhuizen,
als bij het oprichten van verbandplaatsen rekening moeten worden gehou
den
In hetzelfde nummer van Luchtgevaar treft men een ingezonden artikel
aan van Jac. Creyghton, arts, onder den titel„Eerst spalken of eerst ver-
voeren
Naar aanleiding van een oefening in luchtbescherming in Terneuzen wordt
de vraag gesteld of een patiënt met een gebroken been, liggende in een
door gas besmette omgeving, eerst moet worden behandeld of eerst vervoerd
Kapitein J. H. van RIESEN en Dr. v.d. STEMPEL zijn van meening dat,
alvorens het been te spalken, de patiënt uit de gasatmosfeer moet worden
verwijderd. Dr. CREYGHTON daarentegen, acht vervoer van een patiënt
met een beenbreuk ontoelaatbaar, zoolang de breukstukken niet zijn geïm
mobiliseerd. Schrijver wijst er op, dat tijdens het vervoer gemakkelijk een
open beenbreuk kan ontstaan, waardoor de kans op genezen veel kleiner
wordt. Volgens dezen arts zijn punten van overweging bij de beslissing
tusschen eerst spalken of eerst vervoeren: de plaats en de hoedanigheid
van de beenbreuk, de afstand waarover vervoerd zal moeten worden al
vorens de definitieve hulp kan worden verleend en de wijze waarop dit
vervoer zal geschieden. Hierbij dient te worden aangeteekend, dat de eerste
hulp m den regel wordt verleend door niet-medici, en dat, indien het advies
va" een medicus eerst moet worden afgewacht, de patiënt door de gasver
giftiging reeds is overleden of zoo ernstig is beschadigd, dat aan herstel
niet meer kan worden gedacht. Bij gasvergiftigingen geldt nog meer dan
bij andere ziekten, dat met vroegtijdige hulp zeer veel kan worden bereikt,
terwijl van te laat ingestelde behandeling niets is te verwachten. Inzender
echter komt tot de conclusie, dat het beter is den patiënt eerst te spalken
De reddingsploegen moeten z. i. gasmaskers medevoeren om de gewonden
tegen het inademen van schadelijke gassen te kunnen beschermen. Voor
iedereen, die bekend is met de moeilijkheden welke zich bij het ver
krijgen van een goed passend gasmasker kunnen voordoen, lijkt deze
oplossing van het vraagstuk niet erg gelukkig gekozen. Overigens kan nog
worden opgemerkt, dat een verblijf van enkele minuten in een met gas
bezwangerde atmosfeer over het leven van den patiënt kan beslissen.
Kort voor het ter perse gaan van dit referaat ontving ik het Juli-nummer
van Luchtgevaar, waarin Dr. CREYGHTON nogmaals terugkomt op het
bovenbesproken onderwerp. De schrijver handhaaft het standpunt, dat een
patiënt met een gebroken been, die zich in een met gas besmette atmos
feer bevindt, eerst voor de beenbreuk moet worden behandeld en hierna
vervoerd. „Het gevaar, dat de ongelukkige loopt, wanneer hij nog vijf minu
ten langer met een gasmasker op, in een met mosterdgas besmette omge
ving ligt, is geringer dan het gevaar dat een infectie hem brengt, straks
m zijn veilige bed". De schrijver acht dus een verblijf van 5 minuten in een
met mosterdgas besmette omgeving van weinig belang voor het verdere
verloop van de ziekte. Dit is merkwaardig en in strijd met de opvattingen
die tot nu toe in de gasliteratuur gelden en waarvoor ik nogmaals verwijs
naar de bovenvermelde uitspraak van Prof. Gebele.
Onjuist is ook de opvatting van den schrijver, dat mosterdgas nooit in
plasjes op het terrein aanwezig is. Hoewel schrijver zich beroept op een
uitspraak van Overste SCHILDERMAN in het Juni-nummer van MAVORS,
kan ik tegenover deze opvatting, die van den bij uitstek deskundige Hanslian
stellen, die in zijn bekende werk „Der chemische Krieg" herinnert aan de
beschieting van Armentières op 9 April 1918, waar het mosterdgas in
beekjes over de straten vloeide. Het schrikbeeld van den van mosterdgas
druipenden patiënt is dus niet zoo overdreven als de schrijver denkt
