Plotseling had er een verandering plaats; in den beginne droeg
deze geen ernstig karakter. Het gewenschte succes echter, aan
vankelijk zonder daden van geweld verkregen, zou in de toekomst
slechts ten koste van groote offers verzekerd blijven.
De verandering teekende zich door kleinigheden. De passers,
eertijds druk bezocht door inlandsche vrouwen en kinderen, ble
ven de laatste dagen verlaten. Hier en daar hadden brutale han
delingen der Baliërs plaats, de hoofden schoten nu en dan te kort
in gehoorzaamheid, zij werden trager met de betaling van de
oorlogskosten.
Als vermoedelijke oorzaak van dien ommekeer wordt genoemd
de bekendheid van de Balische hoofden met de bepalingen uit het
contract, toen -dit, eerst in het Maleisch gesteld, in het Balisch ver
taald was. Nu eerst beseften zij ten volle, dat aan hun wanbeheer
spoedig en op afdoende wijze een eind zou worden gemaakt. Ook
de betaling der geëischte oorlogskosten moet op de verandering-
der houding van invloed zijn geweest.
Een aanwijzing, dat er iets broeide was het bericht, dat kapitein
Schmidliamer in den avond van 25 Augustus aan het Hoofdkwar
tier bracht, nl. het gerucht, dat de Baliërs een aanval in den zin
hadden.
Hoewel de generaal Vetter dit bericht niet al te ernstig opnam -
niets toch wees op onrust, terwijl Goesti Djelantik, die reeds we
ken te midden der onzen vertoefde en die door zijn onbevangen
houding en gullen omgang ieders vertrouwen had opgewekt, bo
vendien de stellige verzekering gaf, dat er niets gaande was
besloot hij toch verandering in de legering van de troepen te bren
gen en enkele maatregelen te nemen. Men kon nooit weten!
In de beide genoemde bivaks was de geheele troepenmacht niet
vereenigd gehouden. Integendeel waren onze troepen over een
tamelijke uitgestrektheid over 5 plaatsen verdeeld. Die verspreide
ligging bood een overval der Baliërs veel kans van slagen. Van
de troepen te Tjakranegara aangekomen, waren twee compag
nieën van het 9de bataljon naar de landingsplaats teruggekeerd,
ten einde de marine landingsdivisie, aldaar ter bewaking opge
steld, af te lossen. Verder waren twee colonnes het binnenland
ingestuurd. Ter bespoediging nl. van de pacificatie tusschen de
Baliërs en de Sasaks beval de opperbevelhebber, dat in het bin
nenland de wederzijdsche versterkingen geslecht moesten worden
en alle weerbare mannen naar hun kampongs moesten terugkee-
ren. Ten einde de uitvoering dier bevelen te controleeren, vertrok
de eerste colonne onder luitenant-kolonel Van Lawick van Pabst
(2 compagnieën van het 9de bataljon, 1 sectie bergartillerie en 1
sectie genietroepen) op 16 Augustus naar Batoe Klian; op 17
Augustus rukte de andere colonne (2 compagnieën van het 6de
bataljon, 1 sectie bergartillerie en 1 sectie genietroepen) onder
bevel van den luitenant-kolonel Van Bylevelt naar het 15 paal
van Tjakranegara gelegen Soekarara.
842
