Voorts belet deze kraag de lichaamswarmte een uitweg naar
boven te vinden. Dat deze twee euvels niet onbelangrijk zijn,
blijkt uit de groote opluchting, die het openen van de kraag geeft
bij en vooral na lichamelijke inspanning.
In de derde plaats komt hier de harde bovenbekleeding in direct
contact met de huid, waardoor schuring optreedt. Dit heeft vooral
bij sterke transpiratie weer het gevolg, dat een mechanische
huidontsteking, haarwortelontstekingen en ten slotte ook steen
puisten in nek en hals kunnen onstaan. Ook de lichen VIDAL
treedt wellicht mede door de prikkeling van den kraag bij voor
keur in de nekstreek op. In de buitengewesten wordt aan dit
bezwaar tegemoet gekomen door de kraag bij lange marschen te
openen, en een zg. halsdoekje te dragen; wat we dus zouden kunnen
beschouwen als een onderkleeding voor de nekstreek.
In verschillende legers is thans de openliggende kraag ingevoerd,
in andere landen en zooals bekend ook in het Kon. Nederl.-Ind.
Leger neemt en nam men gelijksoortige proeven. Hierbij wordt
de oplossing gezocht, zooals ik boven reeds zeide in
invoering van een diensttenue, bestaande uit overhemd, korte
broek en beenwindsels, dus zonder jas.
De huid van de armen is eveneens in direct contact met de harde
stof van de uniformjas, zonder dat dit echter bezwaar oplevert.
Immers de luchtcirculatie en verdampingsmogelijkheden zijn hier
grooter. Toch is het mogelijk dat bij gevoelige huiden in de elle-
boogsplooi op den duur een eczeem zal ontstaan en dit des te ge
makkelijker rechts, waar de rechterarm door zijn voortdurend
gebogen stand de luchtcirculatie zal belemmeren.
Mutatis mutandis geldt hetzelfde voor de knieholte, een bezwaar
dat bij de reeds ingevoerde korte broek is blijven bestaan.
Over de lange broek, die, onnoodig, het aantal lagen van de
onderbeenbekleeding vermeerdert, werd boven bij de beenwindsels
reeds gesproken.
ResuméIn het bovenstaande werd in de eerste plaats bespro
ken, dat van hygiënisch standpunt aan elke veldtenue wel steeds
bezwaren zullen blijven kleven, zoolang aan één en dezelfde klee
ding tevens militaire, economische en kosmetische eischen gesteld
moeten worden.
Voorts werd in het kort nagegaan, welke eischen we aan de
kleeding hebben te stellen in streken met een tropisch klimaat, wat
betreft het weefsel, de kleur, de dikte en de watercapaciteit en ten
slotte werd nagegaan in hoeverre de kleeding te velde van het
Kon. Nederl. Ind. Leger aan deze voorwaarden beantwoordt.
Hierbij Heek, dat deze in het algemeen in hygiënisch opzicht vol-
1) Een huidziekte.
107
