vonden. Hij leest dus den oorspronkelijken tekst mede en wéét
dus, dat het bericht moet worden doorgezonden. Vangt hij nu
eenigen tijd later een voor hem nog onbegrijpelijk bericht
op, dat door den geadresseerde van het oorspronkelijke bericht
wordt verzonden, dan is het logisch, dat hij die beide berichten
naast elkaar legt en nauwkeurig met elkander vergelijkt, en het
behoeft nauwelijks betoog dat, indien de beide klare teksten ge
heel gelijk waren, óók de sleutel, welke bij de vercijfering van
de doorzending werd gebruikt, gróót gevaar loopt te worden ge
compromitteerd.
punt 25 f. Om geheel dezelfde redenen verdient het ook ten
zeerste aanbeveling om bij een (gevraagde) herhaling den oor
spronkelijken tekst in andere bewoordingen om te zetten.
Voor herhaling van enkele groepen is zulks meestal niet goed
doenlijk, omdat men het zinsverband met den oorspronkelijken
tekst moet behouden; in verband hiermede moet een verzoek om
herhaling van enkele groepen ook steeds in hetzelfdegeheim
schrift worden gesteld.
punt 25 g. Zéér terecht verbiedt het voorschrift eens en voor
altijd het gebruik van geheimschrift en van klare taal in één en
hetzelfde bericht, want zoo èrgens, dan vindt men bij dergelijke
berichten in de klare gedeelten vaak zeer mooie aanwijzingen
aangaande de beteekenis van de vercijferde gedeelten.
De uitzondering hierop, genoemd in punt 25 h, zal bij de behan
deling van Hoofdstuk V nader worden toegelicht.
punt 25 k. Dit punt is van groot belang, zélfs al verwisselt
men vaak van sleutelwoord.
Teneinde het daaraan verbonden gevaar door een historisch
voorbeeld uit den wereldoorlog te illustreeren, moge ik hier nog
eens aanhalen hetgeen ik dienaangaande schreef in een artikel,
getiteld „Cryptografische ervaringen uit den wereldoorlog", voor
komende in No. 5 van den jaargang 1932 van dit tijdschrift (blz.
359).
„Een andere opgedane ervaring leerde het gevaar kennen, dat
„gelegen is in het aannemen van vaste gewoonten, zoomede in het
„gebruik van vaste formules".
„Een Divisiecommandant in den sector van den Chemin des
„Dames had in 1918 de opdracht gegeven aan zijn regimentscom-
„mandanten in voorste lijn, om eiken morgen een kort verslag
„betreffende het verloop van den nacht uit te brengen. Dit ge
schiedde steeds telegrafisch, en indien niets bijzonders was voor
gevallen, in de bewoordingen„Nacht kalmgeen bijzonder
heden"
„Toen nu het „carnet" (d.i. een zeer beperkte code in den vorm
„van een zakboekje) veranderde, bleef deze gewoonte ongewijzigd,
205
