zet gasmasker geschieden. Voorts mogen de besmette gasmaskers
slechts worden ingenomen vlak voor het binnentreden in de be
schermde schuilplaats of zij moeten snel worden verwisseld door
een noodgasmasker of door een geïmproviseerd gasmasker.
III. Op de Hoofdverbandplaats.
De Hoofdverbandplaats heeft behalve over 3 V. P. A.'n, de be
schikking over een „V. P. A. Gas", welke geheel is ingericht voor
de behandeling van gaszieken, besmette en gewonde gaszieken.
De werkzaamheden van het geneeskundig personeel op de „V.P.A.
Gas" zijn reeds elders beschreven. Waar en wanneer de gas-
zieken-verbandplaats zal worden opgericht hangt vanzelfsprekend
geheel af van den tactischen toestand, en laat zich niet in bijzonder
heden aangeven. Wel kan men er van uitgaan, dat zij op een
centraal punt moet liggen, teneinde de afgevoerde gaszieken van
zooveel mogelijk kleinere formaties gemakkelijk te kunnen ont
vangen. Het is dan ook noodzakelijk, dat de „V. P. A. Gas" niet
te ver naar voren wordt geplaatst. Een groot voordeel is, dat zich
van de „V. P. A. Gas" een deel kan afsplitsen, waardoor de mo
biele ontsmettingsplaats zich naar plaatsen kan begeven waar, het
zij door een uitgebreide terreinbesmetting, hetzij door andere on
voorziene omstandigheden, een groot aantal besmette personen
moet worden ontsmet en de hulpverbandplaatsen, eventueel bij
gestaan door de afdeeling F van de gewone V. P. A., het ontsmet-
tingswerk niet kunnen afdoen.
Zooals wij zagen wordt de „V. P. A. Gas" ver achter het front
opgericht en is bij gasaanvallen waarschijnlijk niet in de gas-
atmospheer geplaatst. Mocht dit onverhoopt wel het geval zijn,
b.v. tengevolge van een aanval uit de lucht waardoor gasbom
men, die in de omgeving neervallen, de atmospheer verontreini
gen, dan moet de „V. P. A. Gas" bijzonder collectief worden be
schermd (afsluiten van ramen en deuren, dichtplakken van
kieren en spleten, aanbrengen van gasgordijnen, gassluizen,
schuilplaatsgasmasker, het verspreiden van neutraliseerende
vloeistoffen, enz.).
Het materieel van den gasmedischen dienst.
Van het materieel dat zich op de hulpverbandplaatsen bevindt,
is een gedeelte bestemd voor de behandeling van gaszieken.
383
Zie „De Gasziekenverbandplaatsafdeeling" in „De Reorganisatie van
de militair geneeskundige formaties". Extra-bijlage van het I. M. T. No. 9,
1934. V.
